کلام نبی؛ اندیشه شیعی (امامت)

  • 1397/01/05 - 23:33
بینش شیعه در مساله جانشینی پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، مبتنی بر شایسته‌ سالاری است. این ویژگی تنها در دوازده نفر به صورت مبرهن بارز شده است که روایت «یکون بعدی اثنا عشر خلیفه» بر همین امر دلالت دارد. اما برادران اهل‌سنت از آنجا که این اندیشه را برنتافتند دست به دامان خلفای اموی شدند و دچار تناقض گشتند.

یکی از احادیثی که در پرتو آن، حقانیت شیعه به اثبات می‌رسد، حدیث «یکون بعدی اثنا عشر خلیفه» است؛ حضرت رسول (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند: بعد از من دوازده خلیفه است. این حدیث در تراث روایی شیعه جایگاه تواتر را به خود اختصاص داده است و از سوی افرادی هم‌چون ابوقتاده و ... نقل شده است.[1]
و از سوی عالمان اهل‌سنت، صحیح شناخته شده است و برخی نیز آن را حسن (این اصطلاح نشان از مقبولیت حدیث است) دانسته‌اند.[2]   
از آن‌جا که اصل روایت تثبیت شده و باید آن را منطبق با ایده امامت شیعی دانست، اهل‌سنت به دنبال جایگزینی برای این دوازده خلیفه هستند. نووی از جمله عالمان اهل‌سنت است که این روایت را به زمان خلفای اموی برمی‌گرداند.[3] اما برخی از شواهد، مدعای مذهب تشیع را در ایده امامت شیعی (دوازده امام) تقویت می‌کند:
اولاً: خلفائی که به نام جانشینی حضرت رسول (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بر منصب ریاست تکیه زده‌اند، بیش از 50 نفرند که از سوی پیامبر در این روایت تنها باید دوازده نفر باشند. در این صورت قطعاً افرادی بوده‌اند که به ناحق این جایگاه را تصرف کرده‌اند.
ثانیاً: شیعه برای دوازده خلیفه خود شرایط علمی و عملی شایسته‌ای را مد نظر گرفته است که از آن با عنوان عصمت یاد می‌کند؛ اهل‌سنت نیز خلفای خود را ممتاز برشمرده‌اند. اما باید گفت که امتیاز ویژه از سوی اهل‌سنت برای خلفای مورد ادعایشان (خلفای اموی) قابل اثبات نیست. چرا که بنا بر نص علمای اهل‌سنت هم‌چون عاصمی خلفای بنی‌امیه جز بدگویی از علی و تاخیر نماز اشکال دیگری نداشتند.[4] این در حالی است که اهل‌سنت اعتقاد به خلافت امام علی (علیه‌السلام) بعد از پیامبر را دارند و خلیفه باید ممتاز باشد و نباید به خلیفه دیگری بدگویی کند.

پی‌نوشت:

[1]. ابن‌بابویه، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، به کوشش علی اکبر غفاری، قم، انتشارات اسلامی، 1413 ق، ج 4، ص 180.
[2]. البانی، سلسله الاحادیث، ریاض،‌ مکتبه المعارف، 1415ق، ج 1، ص 719. ترمذی، ابوعیسی، سنن ترمذی، بیروت، دار الفکر، 1403 ق، ج 4، ص 501.
[3]. نووی، محیی الدین، المنهاج، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1392 م، ج 12، ص 201.
[4]. عاصمی حنبلی، محمد بن عبدالرحمن، آل‌رسول الله و اولیاء، بی‌تا الف، ج 1، ص 69.

تنظیم و تدوین

افزودن نظر جدید

CAPTCHA
لطفا به این سوال امنیتی پاسخ دهید.
Fill in the blank.