پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ «نائب خاص» یکی از تعبیراتی است که شیخیه‌ی کرمان، در ذیل مبحث «رکن رابع» بدان اشاره کرده‌اند. بی‌شک به کارگیری چنین تعابیری، نشان از وجود اعتقاد سران شیخیه‌ی کرمان، به استمرار وجود نواب خاص امام زمان (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) در عصر غیبت کبری دارد. همچنان که کریم خان کرمانی درباره‌ی رکن رابع گفته است: «چنین شخصی در ملک خداست و نائب خاص امام است».[1]
از این‌رو با توجه به این اعتقاد پیشوایان شیخی می‌بایست گفت:
اولاً: در آخرین توقیع مبارک امام زمان (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) خطاب به آخرین نائب خاص ایشان آمده است: «بسم الله الرّحمن الرّحيم. يا علی بن محمد السمری! أعظم الله أجر إخوانک فيک، فانّکَ مَيّتٌ ما بينکَ و بين سِتَّةِ أيام... [2]؛ به نام خدواند بخشاينده‌ی مهربان. ای علی بن محمد سمری! خداوند متعال به براداران دينی‌ات پاداشی عظيم در از دست دادنت، كرامت فرمايد. به درستی كه تو از امروز تا شش روز ديگر وفات خواهی يافت. پس خود را آماده ساز ولی به كسی وصيت (به نيابت) مكن كه قائم مقام تو، پس از وفاتت گردد. چه اين كه غيبت بزرگ آغاز گرديده است و مرا ظهوری نخواهد بود، مگر به إذن خداوند منان. ظهور من آن قدر به درازا خواهد كشيد، كه دل‌ها را قساوت فراگيرد و زمين از جور و ستم لبريز گردد و به زودی كسانی از شيعيانم می‌آيند و ادعای مشاهده و ديدنم را می‌نمايند. آگاه باشيد كه هركس پيش از خروج سفيانی و رسيدن صيحه آسمانی، ادعای مشاهده و ديدن مرا نمايد، دروغگو و افترا زننده است».
ثانیاً: امام زمان (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) وظیفه‌ی شیعیان را در عصر غیبت، رجوع به نایبان عام ایشان دانسته‌اند: «و أمّا الحَوادثُ الواقعَه فَارجِعوا إلی رُواةِ حَديثنا، فإنَّهُم حُجَّتی عَليكُم و أنا حُجَّةُ الله عَليهم [3]؛ و اما در رخدادهايی كه پيش می‌آيد به راويان حديث ما مراجعه كنيد؛ زيرا آنان حجت من بر شمايند و من حجت خدا بر آنان هستم».
ثالثاً: اینکه هدف از غیبت کبری، حفظ جان امام مهدی (عجّل الله تعالی فرجه الشریف)، آزمایش ایمان مردم و آماده سازی مردم برای قیام حضرت در آخرالزمان است. در نتیجه، وجود نائب خاص با چنین اهدافی تناقض پیدا می‌کند.
رابعاً: سران شیخیه با ادعای (بی‌دلیلِ) وجود نواب خاص برای حضرت در عصر غیبت کبری، زمینه‌ی شکل‌گیری جریان‌های انحرافی نیابت و مهدویت را فراهم ساختند. چرا که بسیاری از مدعیان دروغین مهدویت، ادعای خود را با نیابت خاص ایشان آغاز کرده‌اند. همچنان که علی‌محمد شیرازی در ابتدا، خود را باب امام زمان (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) معرفی نمود.[4]

پی‌نوشت:
[1]. سیدمحمدباقر نجفی، بهائیان، تهران: نشر معشر، 1383 ش، ص 118، به نقل از مجمع الرسائل فارسی، ص 86.
[2]. شیخ طوسی، الغیبة، تحقیق شیخ عبادالله طهرانی، بی‌جا: مؤسسة المعارف الإسلامیه، بی‌تا، ص 395.
[3]. علامه مجلسی، بحارالأنوار، بی‌جا: مؤسسة الوفاء، چاپ دوم، 1403 ق، ج 2، ص 90.
[4]. ر.ک: علی‌محمد شیرازی، احسن القصص، چاپ بابیان، ص 2.