پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ اعتقاد سران تصوف بر این است که ریشه تصوف و صوفیگری به صدر اسلام برمی‌گردد. کما اینکه اکثر فرقه‌های صوفیه سلسله خود را به مولا امیرالمؤمنین (علیه السلام) می‌رسانند و حتی برخی از ائمه اطهار (علیهم السلام) را در شمار صوفیان ذکر کرده‌اند. به‌عنوان مثال، عطار در کتاب تذکره خویش اولین کسی را که به اسم صوفی به نقل کرامت‌هایش می‌پردازد امام صادق (علیه السلام) است.
در حالی این‌چنین ادعای از سوی سران تصوف مطرح شده است که در روایتی به سند صحیح از احمد بن محمد بزنطی آمده که مردی به خدمت امام صادق (علیه السلام) رسید و عرض کرد: «در این زمان قومی پیدا شده‌اند که به آن‌ها صوفی می‌گویند. درباره آن‌ها چه می‌فرمایید؟ امام (علیه السلام) در پاسخ فرمود: انهم اعداءنا فمن مال الیهم فهو منهم و یحشر معهم سیکون اقوام یدّعون حبّنا و یمیلون الیهم و یتشبهون به هم و یلقبون انفسهم بلقبهم و یأوّلون اقوالهم ألا فمن مال الیهم فلیس منّا و إنّا منهم برآء و من انکرهم و ردّ علیهم کان کمن جاهد الکفار بین یدی رسول الله (صل الله علیه واله وسلم) [1] آن‌ها (صوفیان) دشمنان ما هستند، پس هرکس به آن‌ها میل پیدا کند از آنان است و با آن‌ها محشور خواهد شد. به‌زودی کسانی پیدا می‌شوند که ادعای محبت ما را می‌کنند و به ایشان نیز تمایل نشان می‌دهند، خود را به ایشان تشبیه نموده و لقب آنان را بر خود می‌گذارند و گفتارشان را تأویل می‌کنند. بدان که هرکس به ایشان تمایل نشان دهد؛ از ما نیست و ما از او بیزاریم و هرکس آن‌ها را رد کند مانند کسی است که در حضور پیامبر (صلی الله علیه و آله) با کفار جهاد کرده است.»
از ابتدای این روایت، این‌چنین استفاده می‌شود که تا زمان امام صادق (علیه السلام) در میان مسلمانان صوفی نبوده و از آن به بعد پیدا شده است. پس قائل شدن به وجود صوفی در صدر اسلام و صوفی خواندن ائمه اطهار (علیهم السلام) امری اشتباه است. این حدیث کرامتی از امام صادق (علیه السلام) است، زیرا در پیشگویی خود خبر از صوفی شدن شیعیان ساده‌لوح می‌دهد. در آنجا که می‌فرماید: ادعای محبت ما می‌کنند و به دشمنان ما مایل هستند. مراد آن حضرت صوفیان به‌ظاهر شیعه می‌باشد که ادعای محبت اهل بیت پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌نمایند و لقب صوفی را بر خود می‌گذارند و طرز رفتار و ظواهر حال خود را به آن‌ها تشبیه می‌نمایند و به‌راحتی سخنان آنان را توجیه می‌کنند. امام صادق (علیه السلام) با این روایت، نه‌تنها اتهام صوفی گری را از خود و دیگر ائمه اطهار (علیهم السلام) پاک می‌کند، بلکه شیعیانی را که به تصوف روی آورده‌اند را از خود ندانسته و از آن‌ها اعلام بیزاری کرده است. زیرا مکتب صوفیه را مکتب دشمنان اهل‌بیت (علیهم السلام) دانسته که مبارزه با آن‌ها در حکم جهاد در راه خدا است.

پی‌نوشت:
[1]. محدث قمی، شیخ عباس، سفینه البحار، نشر اسوه، قم، ج ۵، ص 197