پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ ابوموسی جابر بن حیان ایرانی (متولد ۷۲۱ میلادی در توس، متوفی ۸۱۵ میلادی در کوفه) دانشمند و کیمیاگر و فیلسوف مسلمان ایرانی بود. جابر بن حیان از جهت سیاسی و مذهبی شیعی بود. در بحث ها و مجادله از فلاسفه بود و از نظر علم تجربی جزو شیمی‌دان‌ها بود.[1] حاجی خلیفه از جابر با عنوان شاگرد امام صادق (علیه السلام) یاد می کند.[2]
در بخش کیمیاگری و شیمی جابر بن حیان خدمات بسیاری به جامعه علمی دنیا رسانده است. برای مثال اسید نیتریک، اسید نیتروهیدرولیک، زیت الزاج «اسید کبریتیک»، سنگ جهنم «نیترات نقره»، نمک باروت «کربنات پتاسیم»، زاج سبز، شنگرف و ... را جابر بن حیان درست کرد.[3]
در مورد اینکه علم شیمی و کیمیاگری را جناب جابر از کجا بدست آورده است، اختلافات وجود دارد. یکی از احتمالات قوی در این مورد را دکتر محمد یحیی هاشمی در مقاله ای در جلد ده مجله 33 جلدی عرفان چنین آورده : «در طی مطالعات در آثار فراوان به جای مانده از جابر بن حیان در علم شیمی مشاهده می کنیم که به طور صریح اعتراف می کند که استاد این علم امام صادق (علیه السلام) است.»  

پی‌نوشت:

[1]. جابر بن حیّان، دکتر زکی نجیب محمود، مجمع ذخایر اسلامی، نشرخیّام، چاپ دوم ، ص 16.
[2]. اعيان الشيعة، نوشته السید محسن الامین تحقیق حسن الامین، ناشر دار التعارف، ج 4، ص 30.
​[3]. تمدن اسلامی در عصر عباسیان، دکتر محمد کاظم مکی، ترجمه دکتر محمد سپهری، سال 1392، مرکز تحقیق و توسعه علوم اسلامی، ص 349