تکفیر مسلمانان در نگاه علمای اهلسنت
علمای بزرگ اهلسنت با قبول شهادت فِرق مختلف اسلامی، مخالفت خود را با تکفیر مسلمانان اعلام کردهاند. از جمله شافعی پیشوای فقهی شافعیه، شهادت تمامی فِرق مسلمان به جز خطابیه را پذیرفته و میگوید: شهادت تمام اهل بدعت به جز خطابیه را قبول میکنم.[المجموع، ج4، ص254] وی علت عدم پذیرش شهادت خطابیه را جایز دانستن شهادت دروغ نسبت به موافقان خود از طرف خطابیه معرفی میکند و نعمان بن ثابت (ابوحنیفه)، پیشوای فقهی حنفیّه نیز اسلام تمامی فرق اسلامی را پذیرفته و آنان را مسلمان میداند و هیچیک از مسلمانانی را که کعبه را بهعنوان قبله پذیرفته و به سمت آن نماز میخوانند، تکفیر نمیکرد.[شرح مقاصد، ج2، ص269]
همچنین ابوالحسن اشعری، مؤسس مذهب اشعری، پس از ذکر اختلاف مسلمانان بعد از رحلت پیامبر (صلی الله علیه و آله) و تفرقه آنان به گونهای که گروهی گروه دیگر را گمراه دانسته و از گروه دیگر بیزاری و تبرئه جسته، بدین معنی که به جمعیتهای متضاد و احزاب متعارض تبدیل شدند، با این حال تمامی فِرق را مسلمان دانسته و اسلام را وجه جمع و نقطه مشترک آنان معرفی میکند.[مقالات الإسلامیین، ج1، ص6] وی هنگام وفات زاهر بن احمد سرخسی را احضار کرد و او را بر روش خود، شاهد و گواه گرفت و گفت: شاهد باش که من هیچیک از اهل قبله را بهخاطر ارتکاب گناه تکفیر نمیکنم؛ زیرا همه آنان به خدای واحد اعتقاد دارند.[سنن الکبری، ج15، ص289]
پینوشت:
المجموع، نووی شافعی، دار الفکر، بیروت، ج 4، ص 254.
شرح المقاصد فی علم الکلام، تفتازانی، دارالمعارفالنعمانیة، مصر، ج 2، ص 269.
مقالات الإسلامیین، ابوالحسن اشعری، مکتبة النهضة المصریة، مصر، ج 1، ص 6.
السنن الکبری، بیهقی شافعی، دارالفکر، بیروت، ج 15، ص 289.
افزودن نظر جدید