پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ گزیده ای از کتابِ «نابخردی‌های پیش‌بینی‌پذیر» با عنوانِ اصلی: Predictably Irrational اثر دَن آریلی (Dan Ariely) استاد دانشگاهِ Massachusetts Institute of Technology در ایالات متحده امریکا:

بگذارید درباره آزمایشی بگویم. چند سال پیش، من و دوستانم گروهی شرکت کننده را در آزمایشگاهی در  UCLA گرد هم آوردیم و از آنان پرسیدیم که یک آزمون ساده ریاضی را انجام دهند. آزمون در چند مرحله انجام می‌شد و بعد از قرعه کشی؛ به ازای پاسخ صحیح به هر مسئله 10 دلار جایزه می‌گرفتند. آزمون طوری طراحی شد که شرکت‌کنندگان امکان تقلّب داشتند. پس با داشتن این فرصت، آیا این شرکت کنندگان دست به تقلب میزدند؟ شاید حدس زده باشید که چنین کردند، تا اینجا چیز تازه ای برایتان نگفتم، ولی نکته‌ی کلیدی این آزمایش بعداً رخ داد. هنگامی که شرکت کنندگان وارد مکان آزمون شدند، از چند نفرِ آنان خواستم که ده فرمان موسی (همان 10 فرمان کتاب مقدس که یهودیان و مسیحیان و مسلمانان آن را قبول دارند و شامل نهی از دزدی و خیانت و دروغ و... است) را تا جایی که به خاطر دارند، روی کاغذ بنویسند. سپس وارد آزمون اصلی شوند.

در آزمون اصلی برخی تقلب کردند و برخی هم تقلب نکردند! فکر می‌کنید چه کسی بیشتر تقلب می‌کرد؟! نتیجه، حتی خود ما را هم شگفت زده کرد. دانشجویانی که از ایشان خواسته شده بود، ده فرمان را به یاد آورند، به هیچ وجه تقلب نکرده بودند!

ده فرمان، چه معجزه‌ای کرده بود! ما حتی به شرکت کنندگان یادآوری نکردیم که فرمان‌ها چه هستند! ما تنها از هر یک خواستیم که آنها را به خاطر بیاورد و تقریبا هیچ کدام از شرکت کنندگان نتوانست هر ۱۰ تا را به یادآورد. ما امید داشتیم که این تمرین چه بسا بتواند ایده‌ی درستکاری را در بین آنان بر انگیزد، و دقیقا همین هم شد.

لینک مربوط به اطلاعات این کتاب: