پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ مراسمات عزاداری اباعبدالله الحسین در بین مردم از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. در این مقاله برآنیم تا به چند نکته مهم در بهینه‌سازی مجالس عزاداری بپردازیم:
الف) القائات کاذب و غلوهایی مبنی بر این‌که همه‌ی گناهان با شرکت در یک مجلس عزاداری، پاک می‌شود؛ بعضاً در مجالس عزاداری گفته می‌شود که هر کس در طول سال هر گناهی مرتکب شود، تنها با شرکت در مراسم عزاداری امام حسین (علیه السّلام) همه گناهانش بخشیده می‌شود، البته شرکت در مراسم عزاداری ثواب و پاداش بسیار زیادی دارد، ولی حضور در این مراسم باعث از بین رفتن همه گناهان نخواهد شد، لذا این قبیل سخنان احساسی که هیچ پایه و اساسی ندارد، باعث تضعیف دستگاه اهل بیت (علیهم السّلام) خواهد شد. داستان معروف زیر از قبیل همین مبالغات و ادّعاهای کاذب است: «مردی که سر راه مسافران را می‌گرفت و آدم‌ها را می‌کشت و اموال آنان را غارت می‌نمود، اطلاع پیدا کرد که قافله‌ای از زوّار حسینی شب از فلان نقطه عبور می‌کند، در گردنه‌ای کمین کرد و در حالی‌که انتظار می‌کشید، به خواب رفت و بدون این‌که متوجه شود، قافله آمد و گذشت و گرد و غبار بلند شده روی لبا‌س‌ها و بدن او نشست. در همین حال خواب دید که قیامت برپا شده و او را به جرم خون‌های ناحقّی که ریخته، مال‌هایی که دزدیده و امنیتی که سلب کرده، کشان کشان به طرف جهنم می‌برند؛ ولی جهنم از قبول او امتناع کرد و امر شد او را برگردانید؛ زیرا این کسی است که وقتی در خواب بوده، غبار زوّار حسینی روی او نشسته است!»[1] این‌گونه داستان‌ها و خواب‌ها در حالی بیان می‌شود که امام حسین (علیه السّلام) در شب پیش از عاشورا به یارانی که بدهی و دینی بر عهده داشتند، اجازه‌ی همراهی و کشته شده در راه دین و مکتب را نداد.[2] 
نکته: البته این را باید بدانیم، خواب غیر معصومین در این موارد حجت نیست، ولی روایات و سخنانی به این مضمون، با قید و شرط‌هایی پذیرفته هستند. چرا که این‌گونه وعده‌ها امیدوار کننده هستند و همین امید کافی است که انسان را به رستگاری و عاقبت به خیری برساند. پس شرط اصلی برای رستگاری طبق آیات قرآن، تقوا و عمل صالح می‌باشد و این‌ عزاداری و اشک ریختن‌ها در مصائب اهل بیت باید تقویت کننده این شرط باشد، تا مؤثر واقع شود.

ب) نصب شمایل و تمثال‌های توهین آمیزی که در سال‌های گذشته در گوشه و کنار برخی شهرها رواج یافته و حضرات معصومین (علیهم السّلام) خصوصا وجود مبارک حضرت ابالفضل (علیه السّلام) و حضرت سیدالشهداء (علیه السّلام) با بدن‌های نیمه برهنه و عضلات پیچیده به سبک قهرمانان پرورش اندام، نه تنها شور و حماسه را در ذهن مخاطب پدید نمی‌آورد، که این رویداد آن بزرگواران را تا حد قهرمان فلان فیلم اکشن تنزّل می‌دهد.

ج) بعضی از مداحان برای گریاندن مردم اقدام به مکشوف‌خوانی می‌کنند؛ یعنی روضه‌هایی می‌خوانند که بسیار سخت و سنگین است. توصیه علمای دین بر این است که مداحان به جز در موارد خاص، همواره با زبان شعر و کنایه مداحی کنند و از خواندن روضه‌های سنگین، فاش، بی‌پرده و مکشوف خودداری کنند.

د) طولانی کردن مجالس عزاداری، بی‌توجهی به نماز اول وقت و خصوصا شب‌ها که به خستگی مفرط انجامیده و منجر به قضا شدن نماز صبح از جمله آفت‌های عزاداری است که از پاداش عزاداران کاسته و از هدف اصلی سیدالشهداء (علیه السّلام) که اقامه‌ی نماز بود، دور می‌سازد.

ه) پوشش‌های نامناسب برخی مداحان و اختلاط زن و مرد در برخی دسته‌های عزاداری از موضوعاتی است که باید مورد دقّت قرار گیرد، تا همان باشد که اهل بیت (علیهم السّلام) از ما انتظار داشته و دارند.

بنابراین در پاسداشت قیام اباعبدالله الحسین باید بکوشیم که جنبه‌های فراموش شده‌ی حیات‌بخش آن را بازشناسی کنیم تا خاصیت احیاگری و معرفت‌بخشی عزاداری‌ها حفظ گردیده و هم‌چنان، عامل بقای دین و مذهب و جان‌مایه‌ی اتحاد و انسجام اسلامی باشد.

پی‌نوشت:

[1]. مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ج 17، ص 587.
[2]. موسوعة کلمات الإمام الحسین، لجنة الحدیث فی معهد باقر العلوم، ص 505.