پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ مکتب آمریکایی اکنکار که به جهت نظامی بودن پایه‌گذارانش موضوع گفتگو و چون‌وچراهای مختلفی در مجامع علمی شده، ملغمه‌ای از مکاتب هندی و ادیان الهی و روان‌شناسی جدید است.
پال توئیچل، پایه‌گذار اکنکار، در سال ۱۹۲۲. م در آمریکا متولد و در سال ۱۹۴۲. م وارد نیروی دریایی آمریکا شد. چند سال بعد و پس از جدایی از همسرش، خود را به‌عنوان نهصد و هفتاد و یکمین پیامبر اکنکار معرقی کرد. در سال ۱۹۶۵. م اکنکار به صورت یک سازمان غیرانتفاعی در کالیفرنیا به ثبت رسید و فعالیت خود را آغاز کرد. شش سال بعد، توئیچل در سال ۱۹۷۱. م درگذشت.
بعد از درگذشت پال، پیامبری اکنکار به داروین گراس رسید. وی بعد از انتخابش به پیامبری، با همسر پال ازدواج کرد. چند سال بعد در اکنکار دودستگی رخ داد؛ دسته‌ای از گراس طرفداری کردند و تعدادی دیگر که خود را هواداران و شاگردان پال می‌خواندند، با رهبری گراس مخالفت کردند.[1]
سرانجام بعد از آنکه گیل (همسر سابق پال) از گراس جدا شد، شورای اکنکار به برکناری گراس از اکنکار رأی داد و هارولد کلمپ، رهبر فعلی این جریان را که افسر نیروی هوایی آمریکا بود، به عنوان استاد حق در قید حیات انتخاب کرد.
مهم‌ترین شعاری که اکنکار را از دیگر مکاتب عرفانی متمایز می‌کند، تأکید فراوان این مکتب بر سفر روح است. سفر روح که بنابه اذعان منابع اکنکار، تنها برای طرفداران اکنکار میسر است،[2] غایت سیر معنوی در این آیین محسوب می‌شود. این سفر که انعکاس آگاهی‌های است، جذبه، شوق و شعف صعود با استفاده از تمرینات معنوی اک است.
پال توئیچل در کتاب اکنکار، کلید جهان‌های اسرار سفر روح را به معنای جدا شدن روح از بدن تعریف کرده، مدعی می‌شود در این سفر هر یک از جهان‌های خداوند کشف می‌شود و تاکنون تنها دوازده سیاره آن شناخته شده است.[3]
تنها از هارولد کلمپ، رهبر در قید حیات اکنکار، چند کتاب درباره رؤیابینی و سفر روح منتشر شده است؛ از جمله کتاب‌های «هنر رؤیابینی»، «استاد رؤیا»، «تمرینات معنوی اک» و «از استاد بپرسید».
از روش‌های سفر روح با نام‌های گوناگونی یاد شده است؛ از جمله روش آسان، گردش در اتاق، تمرین آرامش پیش از خواب، فنون خلاقه، دریچه‌ای به سفر روح، گشودن حقیقت، یادآوری، بهترین روش‌های سفر روح هنگام خواب، خیره شدن به شیء درخشان و نرمش‌های سبک. وجه اشتراک تمام روش‌ها را می‌توان در تمرکز، تلقین و ذکر گفتن خلاصه کرد.
در اکنکار اعتقاد بر این است که در تمام روش‌ها ابتدا باید تمرکز داشته باشید و سپس به خود تلقین کنید که می‌خواهید از کالبدتان خارج شوید. در این هنگام برای موفقیت باید ذکری را تکرار کنید. البته اکنکار مدعی است اگر به تأثیر این روش‌ها ایمان نداشته باشید، هرگز موفق نخواهید شد.
این ترفندی است که ادعای صحیح یا باطل بودن روش‌های پیش گفته را اثبات ناپذیر می‌کند.[4]
آموزش در رؤیا، نوعی از آموزش‌های درونی در اکنکار است. فرد رؤیا بین در رؤیا آموزش‌های لازم را از استاد درونی که در قید حیات یا در گذشته است، دریافت می‌کند. این طریق از آموزش که یکی از مهم‌ترین روش‌های سفر روح نیز تلقی می‌شود، بر آن است تا مشکلات و خواسته‌های چلا‌ها را در رؤیا و عالم خواب پاسخ گوید. در این روش ادعا بر آن است که استاد تلاش می‌کند تا مجرای آگاهی چلا را گشوده، او را به جریان روح الهی پیوند دهد.
بنابر ادعای کتاب «دندان ببر» استادان اک در رؤیا سراغ کسانی می‌روند که در طریق اک بوده، از آن‌ها تقاضای کمک کرده باشند. استاد در این روش، چلا را در قالب آتماساروپ یا کالبد معنوی به گوشه‌ای از عوالم درون می‌برد و تحت تعلیم قرار می‌دهد.[5]
اکیست‌ها مدعی‌اند این روش در صورتی تأثیرگذار است که چلا آمادگی قبلی جهت پذیرفتن این آموزش‌ها را در خود ایجاد کرده باشد. این آمادگی می‌تواند شامل باور، اعتقاد و انتظار دیدن استاد در رؤیا باشد. با اینکه این روش از مکانیزمی کاملاً تلقینی پیروی می‌کند، اکنکار ادعای عملی و عینی بودن این روش‎ها را دارد که البته تلقینی بودن، اثبات ناپذیری، عدم حکایت رؤیا بر تعالی روح، عدم تفکیک بین رؤیای راستین و آلوده، نادیده گرفتن دیگر ابزارهای سیر روح از ایرادات وارد بر طریقت اک است.[6]

پی‌نوشت:

[1] . کلمپ، روح نوردان سرزمین‌های دور، نشر هورشاد، ۱۳۸۰، ص ۱۹۲.
[2] . توئیچل، واژه‌نامه اکنکار، نشر آرام، ۱۳۸۰، ص ۲۲۶.
[3] . اکنکار، کلید جهان‌های اسرار، نشر دنیای کتاب، ۱۳۷۶، ص ۶۲.
[4] . مشکانی، سودای دینداری، نشر صهبای یقین، ۱۳۹۱، ص ۲۸۸.
[5] . همان، ص ۳۱۰.
[6] . حمزه شریفی‌دوست، عرفان‌های کاذب، قم: نشر معارف، ۱۳۹۲، ص ۷۲.

جهت مطالعه بیشتربنگرید به: حمزه شریفی‌دوست، عرفان‌های کاذب...