پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از عقاید فرقه‌های صوفیه، عقیده به صلح‌کل است. آیت‌الله مکارم درباره صلح‌کل در کتاب جلوه حق می‌نویسد: «نویسنده چهل مقاله در صفحه 54 مى‌نویسد: مشایخ صوفیه در نزاع‌ها و جدال‌ها بین مذاهب مختلف داخل نشده، با همه فرق به صلح و صفا سلوک مى‌کردند و نسبت به همه على‌السویه مهربان بودند.»[1]
«صوفی» هیچ عقیده‌ای را غلط نمی‌شمارد و اختلاف مذاهب را اختلاف در رنگ و صورت می‌شمارد و صلح کل می‌طلبد. خوش بینی و مسرت را نمی‌خواهد و شور و حال عارف کامل و صوفی پخته مثل جلال الدین رومی و عطار که از خلال هر سطری از نوشته‌های آنها آشکار است از اینجا ناشی است! صوفی چون به این حال برسد در حالت «استواء» است! یعنی در آن حال دیگر سایه ندارد و به هیچ چیز تمایل خاصی ندارد، بلکه همه چیز برای او مساوی است! و همه را به یک نسبت دوست دارد. تمام فرق و مذاهب و فلسفه‌ها در چشم عارف در حکم نردبان است که به مدد آن می‌خواهد بالا برود؛ همین‌که بالا رفت با نردبان کاری ندارد و بدون دلبستگی و علاقه و تعصب آن را رها می‌کند.[2]
با توجه به معنی کلمه "صلح کل" که در لغت نامه دهخدا چنین آمده است: «صلح کل؛ طریقه موحدان است که مآل همه مذاهب واحد دانسته با مردمان مختلف المذاهب خصومت نداشتن و با دوست و دشمن به آشتی بسر بردن.[3]
عارفان صائب ز سعد و نحس انجم فارغند
صلح کل با ثابت و سیار گردون کرده اند[4]
درمیابیم صوفیه معتقد به عقیده‌ای است که تمام ادیان و مذاهب را چه حق، چه باطل، در صراط حق می‌بیند، هرچند از سوی بزرگان دین اسلام مطالبی برخلاف عقیده وی صادر شده است. اگر صوفیه قرار است معتقد به عقیده‌ای باشد که از سوی بزرگان دین مورد نهی قرار گرفته است، پس تبعیت صوفیه از پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) و امامان معصوم (علیهم السلام) چه می‌شود؟ مگر می‌شود صوفیه در ظاهر سند اتصال خود را به امیر المومنین علی (علیه السلام) برساند، اما در عمل مطابق سیره آن امام همام عمل نکند.
مگر نه آن است که امام علی (علیه السلام) در طول خدمت به رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و نیز در زمان خلافتشان، در جنگهایی علیه کفار و منافقین شرکت کردند و در رفع فتنه ایشان تمام تلاش خود را به کار بستند؟ متابعت با امیرالمومنین علی (علیه السلام) در عمل کجا و شعار تبعیت کجا؟ درست است که صوفیه مسلمان است و در موارد زیادی از مناسک دینی همانند مسلمانان عمل می‌کنند، ولی برخی اعتقادات ایشان مخالف سیره قولی و فعلی بزرگان دین اسلام است، از جمله همین اعتقادات انحرافی همین عقیده به صلح کل است که از گذشته تا حال در میان صوفیه رایج بوده است.

پی‌نوشت:
[1]. مکارم شیرازی ناصر، جلوه حق: بحثی پیرامون صوفیگری در گذشته و حال، قم، مدرسه امام علی ابن ابیطالب(ع)، 1381، ص 59
[2]. لغت‌نامه دهخدا ذیل کلمه صلح کل، به نقل از غیاث اللغات
[3]. غنی قاسم، تاریخ تصوف در اسلام، زوار، 1389 ج 2، ص 426، 428 و 432
[4]. تبریزی صائب، دیوان اشعار، غزلیات، غزل شمارهٔ ۲۴۸۳