حبل الله المتین
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ دین اسلام با پیامبری رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) آغاز گشته و ایشان در طول دوران 23 سال پیامبری، اصول کلی اسلام را با وحی از جانب خداوند به مردم ابلاغ نمودند. ایشان پیشبینیهایی را نیز در مورد حوادث پس از خود بیان داشتند و راهکارهای مناسب آن دوران را نیز به عنوان وصیّت و یادگار از خود برجای گذاشتند. از جمله اینکه ایشان به پیدایش فرق مختلف در دین اسلام واقف بوده به نحوی که حتی تعداد دقیق آن را که 73 فرقه باشد را نیز در کلماتشان بیان فرمودند.[1]
آنچه مهم است اینکه اسلام حتی در این مورد به خصوص که قطعا همه فرق نمیتوانند مورد پذیرش صحیح واقع گردند، در عین حال مردم را به اتحاد و برادری و تکیه بر مشترکات که همان اعتقاد به یگانگی خداوند است فرا خوانده و البته برای آگاهان مسیر درست و راه سعادت را نیز بیان نموده و به شدت با تفرقه و تشتّت و جدایی مخالف بوده و در آیاتی چند به عواقب آن اشاره نموده است. همچنین از طرفی به استحکام صفوف مسلمین تأکید نموده است. آیه 103 از سوره آلعمران به این مهم اشاره نموده و میفرماید: «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّـهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا [آل عمران/103] و همگی به ریسمان خدا چنگ زنید و پراکنده نشوید». اما در این آیه اشاره به کلی به «حبل الله» نموده که برای رسیدن به معنای آن باید به سراغ تفاسیر رفته و با استفاده از روایات به معنای آن دست پیدا کنیم.
ثعلبی از مفسران به نام اهلسنت در ذیل این آیه شریفه به روایتی از امام صادق (علیه السلام) اشاره میکند که پاسخ بسیاری از شبهات میتواند باشد. وی در کشف البیان آورده است: «نحن حبل الله الذی قال الله: وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّـهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا[2] ما اهلبیت (علیهم السلام) همان ریسمان خداوندی هستیم که خداوند در قرآن فرموده همگی به ریسمان خدا چنگ زنید و پراکنده نشوید».
روایتی دیگر در این باب را حسکانی که وی نیز از علمای اهلسنت به شمار میرود از نبیّ اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) بیان داشته که فرموده است: «من احب أن یرکب سفینه النجاه و یتمسک بالعروه الوثقی و یعتصم به حبل الله المتین، فلیوال علیً ولیأتم بالهداه من ولده؛[3] هرکه دوست دارد سوار کشتی نجات شود و به دستآویز مطمئن و ریسمان محکم الهی چنگ زند، علی (علیه السلام) را ولّی خود دانسته و به هدایت فرزندان هدایتگر او اقتدا نماید.»
بیان این تفاسیر را میتوان نشأت گرفته از این آیه قرآنی دانست: (یونس/35) چرا که به جز اهلبیت (علیهم السلام) چه کسانی در پیروی از حق از ایشان سزاوارترند؟ بنابراین روشن و واضح است که تنها راه نجات امت اسلام تمسک به اهلبیت (علیهم السلام) است چرا که ایشان به راستی هدایتگرند و نه هدایت شونده. و این مهم را میتوان با مطالعه تاریخ و سوابق زندگانی ایشان و سایرینی که بر مسند خلافت تکیه زدند برسی نمود. و در پایان این حقیقت به اعتراف شیعه و سنی مطرح است که برای رسیدن به صراط مستقیم بهترین و کاملترین راه، تمسک جستن به اهلبیت و خاندان رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) است.
پینوشت:
[1]. ترمزی، سنن ترمزی، دار احیاء التراث العربی، بیروت، ج5، ص25
[2]. ثعلبی، الکشف و البیان، تحقیق: الامام ابن عاشور، دار احیاء التراث العربی، بیروت، ج3، ص163
[3]. الحسکانی، شواهد التنزیل، تحقیق: الشیخ محمد باقر الموحمودی، مجمع احیاء الثقافه، ج1، ص168
افزودن نظر جدید