پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ تاثیرپذیری گروه‌های تکفیری از پدرشان ابن‌تیمیه، غیر قابل انکار است. فایل‌های صوتی و تصویری که از این گروه‌ها در فضای مجازی منتشر می‌شود، در بردارنده اقوال و گفتار ابن‌تیمیه است که مهمترین تکیه‌گاه آنان است. اما باید گفت که جریان‌‌های تکفیری در تکفیر دیگران، نیز گوی سبقت را از پدر خودشان یعنی‌ ابن‌تیمیه ربوده‌اند. به عنوان مثال ابن‌تیمیه در باب تکفیر که گروه‌های تکفیری بر آن تاکید بسیاری دارند، به قدری سخت گرفته است که کمتر کسی در دایره تکفیر قرار می‌گیرد.  مساله تکفیر امر آسانی نیست و ابن‌تیمیه نیز به این امر توجه داشته است و به همین علت، تکفیر را به دو قسم، تکفیر مطلق و تکفیر معین تقسیم کرده است.[1]
تکفیر مطلق: حکم کردن به کفر فعل، کلام، یا اعتقادی که مبانی اسلام در تعارض است؛ همچنین تکفیر چنین دیدگاهی بدون این‌که فرد خاصی در نظر گرفته شده باشد.[2] تکفیر معین بدان معناست که حکم به تکفیر شخصی معین که عملی را در تضاد با اصول و مبنای اسلام انجام دهد، شود. البته باید شرایط تکفیر موجود بوده و موانع تکفیر نیز نباشد.
ابن‌تیمیه در ادامه می‌گوید: آنچه بزرگان سلف گفته‌اند که اگر کسی فلان چیز را بگوید حکمش فلان است، ناظر به تکفیر مطلق است و این مطلب صحیح است، اما باید میان تکفیر مطلق و معین فرق نهاد.[3] این مطلب ابن‌تیمیه بسیار عجیب است که او حتی برخی از دیدگاه‌های جهمیه همچون اعتقاد به خلق قرآن، انکار رویت خدا و... را مادامی تکفیر می‌کند که حجت و دلیل بر معتقد به این امور، تمام شود.[4]
همو می‌نویسد: تکفیر افراد معین جایز نیست و معتقد است که هیچ کس نمی‌تواند احدی از مسلمانان را تکفیر کند، هر چند خطا کار باشد، تا وقتی که حقیقت برای آن‌ها تبیین شود و شبهه زدوده گردد.[5] وی اشاره می‌کند که قاعده اول و اصل برتر در مورد مسلمانان این است که خون، جان و ناموسشان محفوظ مانده و دیگر مسلمانان به آنان تعرض نکنند.[6]  تکفیر معین در صورتی جائز است که گوینده کفر از کفر گفتن، معنای کفر آمیز را قصد کرده باشد[7](نه این‌که لازمه کلام وی کفر باشد)[8] و افزون بر این باید حجت بر وی تمام گردد.[9]
این در حالی است که گروه‌های تکفیری بدون در نظر گرفتن شرایط تکفیر، مسلمانان را به تکفیر معین تکفیر کرده و آنان را می‌کشند. به عنوان مثال، تکفیریون پس از اشغال شهر کارگری عدرا در حومه دمشق، جنایات وحشتناکی علیه مردم بی‌گناه این شهر مرتکب شدند.[10] ربودن دختران توسط گروه بوکوحرام در نیجریه نیز امری است که برگرفته از عدم تامل دقیق در باب تکفیر است. بوکوحرام معتقد است که دختران به جای تحصیل که برگرفته از نظام غربی و لازمه آن اختلاط است، باید ازدواج می‌کردند.[11] 
البته در پایان باید تذکر دارد که تکفیریون علاوه بر تاثیرپذیری از افکار ابن‌تیمیه، دچار سردرگمی در مقوله تکفیر شده‌اند. این سردرگمی ریشه در خلط مبحث تکفیر از جانب ابن‌تیمیه در حوزه نظری و عملی دارد. چرا که ابن‌تیمیه اگرچه در ناحیه نظر در تکفیر معین سخت گرفته است اما در کاربرد این تئوری خود، به خطا رفته است. به عنوان مثال او گروه‌های بسیاری از جمله اسماعیلیه،‌ فلاسفه و ... را تکفیر کرده است.[12] همچنین او غزالی و برخی دیگر از صوفیه را کافر شمرده است و این با سخت‌گیری وی در باب تکفیر معین ناسازگار نیست. بنابراین اشتباهات ابن‌تیمیه در تعیین مصادیق تکفیر، راه را برای جریان‌های تکفیری کنونی هموار ساخته است. امروزه گروه‌های تکفیری با الهام گرفتن از این کلمات به جان مسلمانان بی‌گناه افتاده‌اند و آنان را به خاک و خون کشیده‌اند.

پی‌نوشت‌ها:
[1]. ابن‌تیمیه، مجموع الفتاوی، محقق: عبدالرحمن قاسم، مدینه، انتشارات الملک فهد، 1416ق، بی‌تا؛ ج12، ص487
[2]. ــــــــــ، همان؛ ج12، ص487 و 498.
[3]. ــــــــــ، الاستقامه، محقق: رشاد سالم، مدینه، جامعه الامام محمد بن سعود، چاپ اول، 1403ق. ج1، ص164.
[4]. همان.
[5]. ابن‌تیمیه، مجموع الفتاوی، محقق: عبدالرحمن قاسم، مدینه، انتشارات الملک فهد، 1416ق، بی‌تا؛ ج35، ص165.
[6]. ــــــــــ، ج3، ص283.
[7]. ــــــــــ، ج5، ص305ـ307.
[8]. ــــــــــ، ج2، ص659.
[9]. ــــــــــ،‌ ج16، ص166
[10]. فرهنگ نیوز (پایگاه خبری فرهنگ انقلاب اسلامی)، شناسه خبر: 56082، جنایات هولناک تکفیری ها در شهر عدرا، 92/9/20
[11]. فرارو، ۲۲ ارديبهشت ۱۳۹، بوکوحرام برای آزادی دختران شرط گذاشت، کد خبر: ۱۸۹۹۷۰
[12]. ابن‌تیمیه، شرح العقیده الاصفهانیه، محقق: ابراهیم سعیدای، ریاض، انتشارات الرشد، چاپ دوم، 1415ق. ج1، ص164. برگرفته از مقاله موانع تکفیر با تاکید بر مساله جهل، به کوشش مهدی فرمانیان، قم، انتشارات دار الاعلام، چاپ اول، 1393ش. ج1، ص163.