دعای حضرت ابراهیم برای سرزمین مکه
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ حضرت ابراهیم (علیه السلام) از پیامبران بزرگ الهی، و از پیامبران اولوالعزم خداوند می‌باشد. پیامبران بسیاری ازجمله پیامبران سه دین توحیدی جهان، یعنی اسلام، مسیحیت و یهودیت، از فرزندان ابراهیم به شمار می‌آیند.
در قرآن دعاهای زیادی از زبان حضرت ابراهیم بیان گردیده است، و تحقق بسیاری از این دعاها، نشان‌گر نقش مهم دعا در سرنوشت بشریت و به خصوص مؤمنین است.
ازجمله این دعاها، دعاهایی است که حضرت ابراهیم (علیه السلام) در مکه نموده است، و یکی از دعاها، دعا برای امنیت مکه است.
خداوند در قرآن دعای ابراهیم (علیه السلام) را این‌گونه بیان می‌دارد: «وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّ اجْعَلْ هَذَا الْبَلَدَ آَمِنًا وَاجْنُبْنِي وَبَنِيَّ أَنْ نَعْبُدَ الْأَصْنَامَ.[ابراهیم/35] و ابراهيم گفت: اى پروردگار من، اين سرزمين را ايمن گردان و مرا و فرزندانم را از پرستش بتان دور بدار.»
جالب اين است كه ابراهيم، نخستين تقاضائى را كه در اين سرزمين از خداوند كرد، تقاضاى امنيت بود، اين نشان مى‌دهد كه نعمت امنيت، نخستين شرط براى زندگى انسان و سكونت در يك منطقه، و براى هرگونه عمران و آبادى و پيشرفت و ترقى است، و به راستى هم چنين است؛ اگر جائى امن نباشد، قابل سكونت نيست، هرچند تمام نعمت‌هاى دنيا در آن جمع باشد، اصولاً شهر و ديار و كشورى كه فاقد نعمت امنيت است، همه نعمت‌ها را از دست خواهد داد!
که ما با ملاحظه اوضاع فعلی در کشورهای همسایه خود، به اهمیت امنیت، این نعمت بزرگ الهی پی می‌بریم.
خداوند متعال نیز امنیت را نعمتی از جانب خود دانسته و بر کفران این نعمت توبیخ می‌نماید، و می‌فرماید: «وَلَمْ يَرَوْا أَنَّا جَعَلْنَا حَرَمًا آَمِنًا وَيُتَخَطَّفُ النَّاسُ مِنْ حَوْلِهِمْ أَفَبِالْبَاطِلِ يُؤْمِنُونَ وَبِنِعْمَةِ اللَّهِ يَكْفُرُونَ.[عنکبوت/67] آيا ندانسته‌اند كه حرم را جاى امن مردم قرار داديم، حال آن‌كه مردم در اطرافشان به اسارت ربوده مى‌شوند؟ آيا به باطل ايمان مى‌آورند و نعمت خدا را كفران مى‌كنند؟»
در آیه دیگر نیز خداوند دعای حضرت ابراهیم در مورد امنیت مکه را بیان می‌دارد: «وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّ اجْعَلْ هَذَا بَلَدًا آَمِنًا وَارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الثَّمَرَاتِ مَنْ آَمَنَ مِنْهُمْ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآَخِرِ قَالَ وَمَنْ كَفَرَ فَأُمَتِّعُهُ قَلِيلًا ثُمَّ أَضْطَرُّهُ إِلَى عَذَابِ النَّارِ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ.[بقره/126] و ابراهيم گفت: اى پروردگار من، اين شهر را جاى امنى گردان و از مردمش آنان را كه به خدا و روز قيامت ايمان دارند، از هر ثمره، روزى ساز. گفت: هر كس كه كافر شد، او را اندك برخوردارى دهم، سپس به عذاب آتش دچارش گردانم، كه بد سرانجامى است.»
در این آیه حضرت ابراهيم دو درخواست مهم از پروردگار براى ساكنان اين سرزمين مقدس مى‌كند، امنيت، و رزق و روزی برای افراد باایمان این سرزمین.
می‌بینیم ابراهيم نخست تقاضاى امنيت می‌کند و سپس درخواست مواهب اقتصادى، و اين خود اشاره‌اى است به اين حقيقت كه، تا امنيت در شهر يا كشورى حكم‌فرما نباشد، فراهم كردن يك اقتصاد سالم ممكن نيست.
اين نكته نيز قابل توجه است كه ابراهيم اين تقاضا را تنها براى مؤمنان به توحيد و روز جزا مى‌كند، شايد به خاطر اين باشد که یک‌مرتبه از خداوند برای ذریه‌اش امامت خواست، و با جواب خداوند «لاينال عهدى الظالمين» که در دو آيه قبل آمده، به اين حقيقت پى برده بود، كه گروهى از نسل‌هاى آينده او، راه شرك و ظلم و ستم مى‌پويند، و او در اين‌جا ادب را رعايت كرد و آنها را از دعاى خود استثناء نمود؛ اما خداوند در پاسخ اين تقاضاى ابراهيم می‌فرماید: اما آنها كه به راه كفر می‌روند، بهره كمى از اين ثمرات به آنها خواهم داد و آنان را به طور كامل محروم نخواهم كرد، اما در آخرت آنها را به عذاب آتش كشانده و این عاقبت، بد سرانجامى است؛ اين در واقع صفت رحمانيت، همان رحمت عامه پروردگار است، كه از خوان نعمت بى‌دريغش، همه بهره مى‌گيرند، و از خزانه غيبش خوبان و بدان بهره‌مند می‌شوند، ولى در آخرت كه سراى رحمت خاص او است، رحمت و نجاتى براى آنها نيست.
خداوند متعال در آیه‌ای دیگر استجابت این دعا را بیان می‌دارند که: «وَقَالُوا إِنْ نَتَّبِعِ الْهُدَى مَعَكَ نُتَخَطَّفْ مِنْ أَرْضِنَا أَوَلَمْ نُمَكِّنْ لَهُمْ حَرَمًا آَمِنًا يُجْبَى إِلَيْهِ ثَمَرَاتُ كُلِّ شَيْءٍ رِزْقًا مِنْ لَدُنَّا وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ.[قصص/57] آنها گفتند: «ما اگر هدايت را همراه تو پذيرا شويم، ما را از سرزمينمان مىربايند!» آيا ما حرم امنى در اختيار آنها قرار نداديم كه ثمرات هر چيزى (از هر شهر و ديارى) بسوى آن آورده مىشود؟! رزقى است از جانب ما ولى بيشتر آنان نمىدانند.»
و فرمودند که ما دعای ابراهیم را که امنیت و روزی برای اهل مکه خواست، مستجاب کردیم و این رزقی از طرف ماست ولی نمی‌دانند؛ و این کلام در مورد مشرکین مکه می‌باشد. اما شاهدیم حاکمان فعلی عربستان، این نعمت الهی را که برای مشرکین هم، به قول خداوند، وجود داشته است، از مسلمانان دریغ نمودند،[1] و امنیت که درخواست حضرت ابراهیم برای سرزمین مکه بود، با بی‌کفایتی خود،[2] تبدیل به قتل‌گاهی برای حجاج مسلمان نمودند، و ثمراتی که در دعای حضرت ابراهیم برای مؤمنین خواسته شده بود، به جای رساندن آن منافع به مسلمانان،[3] در راستای اهداف دشمنان قرار داده،[4] و عده‌ای از مسلمانان را از فیض بهره‌مندی از حج بی‌بهره نمودند. چنین حاکمانی ننگ مسلمین بوده و باید شرشان از سر مسلمانان و حاکمیت بر ام‌القرای جهان اسلام کوتاه گردد.
پی‌نوشت:
[1]. «عمدی بودن فاجعه منا»
[2]. «بی کفایتی‌های آل سعود در برگزاری حج»
[3]. «استقلال اقتصادی مسلمانان، یکی از اسرار حج»
[4]. «سوءاستفاده سعودی‌ها از ظرفیت حج و ناتوانی آنان در حفظ جان مسلمانان»
مهدی منصورسمائی
افزودن نظر جدید