پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ معاویه همواره در مقایسه گذشته خود و خاندانش با امیرمؤمنان علی (علیه السلام) و خاندان حضرت، درگیر رنج جانکاهی بود که قابل توصیف و سخن گفتن نیست، چرا که او میراث دار فضایح اجدادی خود در برابر فضایل بی‌شمار بنی‌هاشم خصوصاً حضرت علی(علیه السلام) بود و به شدت از این عقده‌ها احساس حقارت می‌کرد، لذا او برای سرپوش گذاشتن بر این کمبودها و عقده‌ها، تمام توان خود را صرف رسیدن به قدرت و غلبه سیاسی در جامعه‌ی آن زمان کرد و در این راه از هیچ کوششی فروگذار نمی‌کرد، اما از آنجایی که تاریخ در برهه‌ای از زمان مسکوت ماند، اما بالأخره حقایق سرباز کردند و ناگفته‌های گذشته تاریخ به جریان افتاد و همگان پی به حقیقت بردند که برخی از مسلمانان در گذشته چه خصوصیاتی داشتند...

در نامه‌هایی که بین معاویه و حضرت علی (علیه السلام) رد و بدل شد، حضرت علی (علیه السلام) شخصیت ننگین او و خاندانش را بازگو می‌کند، لذا ما به ذکر چند نمونه از این ویژگی‌ها از زبان خود حضرت بسنده می‌کنیم، از جمله:

- در گرماگرم جنگ صفین در جواب نامه معاویه می‌نویسد: «و اما قولک، انا بنو عبدمناف فکذلک نهن و لکن لیس امیة کهاشم و لا حرب کعبدالمطلب و لا ابو سفیان کابی طالب و لا المهاجر کالطلیق و لا الصریح کاللصیق...[1] هرگز فرزندان عبدالمناف مانند شما نیستند و فرزندان امیه مانند هاشم و حرب مانند عبدالمطلب نیست و ابوسفیان مانند ابوطالب نخواهد بود، هرگز ارزش مهاجرین چون اسیران آزاد شده نیست و حلال‌زاده همانند حرام‌‌زاده نیست».[2] لذا حضرت با این نامه عقده‌های درونی و روانی معاویه را متذکر شدند.

- در گفتار دیگری حضرت علی (علیه السلام) در پاسخ به گروهی از منتقدین بی‌اطلاع از سیاست فرمود: «والله ما معاویه بأدهی منی و لکنه یغدر و یفجر و لو لا کراهیة الغدر لکنت من أدهی الناس ولکن کلّ غدرة و کل فجرة‌کفرة و لکلّ غادر لواء...[3] به خدا سوگند معاویه از من سیاستمدارتر نیست، چون او نیرنگ می‌زند و گناه می‌کند و اگر به دلیل کراهت حیله‌گری نبود، من سیاستمدارترین مردم بودم، اما هر نیرنگی نوعی گناه است و هر گناهی نوعی کفر». لذا حضرت با این پاسخ حیله‌گری و نیرنگ معاویه را افشا کردند.

- در سخن دیگر حضرت علی(علیه السلام) پیش از آغاز جنگ طی نامه‌ای به معاویه می‌نویسد: «و کیف انت صانع اذا تکشّفت عنک جلابیب ما أنت فیه من دنیا قد تبهّجت بزینتها و خدعت بلذتها دعتک فأجبتها.[4] چه خواهی کرد، آن گاه که جامه‌های رنگین تو کنار رود، جامه‌هایی که به زیبایی‌های دنیا زینت شده است، دنیا تو را با خوشی‌های خود فریب داده و به سوی خود خوانده و تو به دعوت او پاسخ دادی، فرمانت داد و اطاعت کردی، همانا تو را به زودی وارد میدان خطرناکی می‌کند.» لذا حضرت با این بیان او را از دنیاپرستی و تعلق خاطر او به دنیا بر حذر داشت.

- در سخنی دیگر به معاویه فرمود: «فأتّق الله فی نفسک و نازع الشیطان قیادک و اصرف الی الآخرة وجهک فهی طریقنا و طریقک و أحذر أنیصیبک الله منه بعاجل قارعة.[5] ای معاویه از خدا بترس و با شیطانی که مهار تو را می‌کشد، مبارزه کن و به سوی آخرتی که راه من و تو است بازگرد، و بترس از خدا، که به زودی با بلای کوبنده، ریشه‌ات را خواهد کند و نسل تو را براندازد». لذا با این بیان روحیه شیطانی او را یادآور شدند. نکته آخر اینکه این مطالب در کتب اهل سنت ذیل برخی عناوین به مناسبتی ذکر شده است، از جمله تاریخ طبری، واقعه صفین، تاریخ الاسلام، تاریخ بغداد و دیگر کتب.

پی‌نوشت:

[1]. نهج البلاغه، نامه 17، سید رضی، ستاد اقامه نماز، چاپ اول (1379)، تهران، مترجم، محمد دشتی.
[2]. برای اطلاع بیشتر از نسب معاویه این فیلم مستند و مستدل پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب را ببینید، همچنین می توانید برای اطلاع بیشتر از ولادت معاویه این مقاله سایت را مشاهده کنید و به منابع معتبر آن رجوع نمایید.
[3]. نهج البلاغه، خطبه 200، سید رضی، انتشارات اسوه، چاپ اول (1386)، قم، مترجم تشکری آرانی.
[4]. نهج البلاغه، نامه 10، سید رضی، انتشارات اسوه، چاپ اول (1386)، قم، مترجم تشکری آرانی.
[5]. نهج البلاغه، نامه 55، سید رضی، ستاد اقامه نماز،‌ چاپ اول (1379)، تهران، مترجم محمد دشتی.