پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ مدتی پیش، جلد اول از کتاب «تاریخ ایران باستان» (انتشارات سمت) را مطالعه می‌کردم. که اساتید نامداری چون دکتر محمود حریریان، دکتر صادق ملک شهمیرزادی، دکتر ژاله آموزگار و دکتر نادر میرسعیدی آن را تألیف کردند. نگاهی به صفحه منابع و مآخذ انداختم.[1] دریافتم این کتاب که از سری تألیفات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌هاست، برخلاف انتظاری که داشتم شدیداً از جهت منابع دچار ضعف است. فقط 3 منبع فارسی و 16 منبع انگلیسی و غیره. منابع هم اکثراً مربوط به چند دهه گذشته است. جدیدترین منبعی که در نگارش این کتاب از آن استفاده شده  کتاب کارتر (Carter) و استالپر (Stolper) با عنوان Elam, Surveys of political history and archaeology است که در سال 1984 چاپ شده،[2] و کتاب ماکس مالوان با عنوان The Developments of cities from Al_Ubaid to the end of Uruks که در سال 1976 چاپ شده است. این نشان می‌دهد اغلب تاریخ پژوهان مؤسسه سمت، به ویژه در عرصه تاریخ ایران باستان، در بروزرسانی دانش خود شدیداً دچار ضعف اند.

تولید علم نیز در دانشگاه‌های ما ضعیف است و به ویژه در عرصه تاریخ ایران باستان، قریب به فاجعه است. اکثر قریب به اتفاق کتب درسی و پژوهشی، ترجمه‌ی واو به واو نوشته‌های غربی‌هاست. اغلب بدون تحلیل و بدون انتقاد. این علاوه بر سستی و ضعف اغلب اساتید، شاید نشانگر خودباختگی آنان نیز باشد که به خود جرئت انتقاد از پژوهش‌های غربی را نمی‌دهند.

پی‌نوشت:

[1]. محمود حریریان و دیگران، تاریخ ایران باستان، تهران: سمت، 1388. جلد 1، ص 165.
[2]. بنگرید به: Carter, E. and M. W. Stolper; Elam, Surveys of political history and archaeology; University of California Press, 1984.

مشاهده اسکن از صفحه منابع و مآخذ کتاب: