این نوشتار، خطاب به آنانی است که دم از نژاد برتر می‌زنند. آنان که در آریایی‌گرایی و توهمات پوچ نژادی و در مرداب ناسیونالیسم دست و پا می‌زنند. باستانگرایان، در تعریف و تمجید از کورش هخامنشی و برخلاف اسناد تاریخی، آن چنان چهره‌ی مقدسی از او ساخته‌اند که هر گونه نقد و بررسی پیرامون شخصیت او را برنمی‌تابند. لکن در منشور وی (یا همان استوانه کورش هخامنشی) سندی روشن و صریح وجود دارد که نشان می‌دهد او، حقیقت را فدای خود می‌کرد. برای نمونه در این منشور آمده است که کورش می‌گوید: «منم کورش شاه جهان، شاه بزرگ، شاه نیرومند، شاه بابِل، شاه سومِر و اَکّد، شاه چهارگوشه جهان». [استوانه کورش، بند 20]
در قبال این بند از منشور، ما دو راه پیش رو داریم. راه نخست اینکه از سر تعصبات کورکورانه، این سخن کورش را بپذیریم. راه دوم اما اینکه از سر تحقیق و دقتِ نظر، به سخن کورش هخامنشی بنگریم. در این صورت باید گفت که این سخن کورش، دروغی بیش نیست. قلمرو کورش و جانشینانش در اوج قدرت، حدوداً 7-6 میلیون کیلومتر مربع بود. یعنی کمتر از 2 % مساحت زمین! جالب است! کسی که بر کمتر از 2 درصدِ سطح زمین حکومت می‌کند و البته بسیاری از نواحی را با جنگ و کشتار به دست آورد، خود را شاهِ جهان و حتی «شاه چهارگوشه جهان» می‌خواند...

پی‌نوشت:
ترجمه متن استوانه کورش بزرگ، شاهرخ رزمجو، بخش خاورمیانه موزه بریتانیا.
ترجمه متن استوانه کورش بزرگ، عبدالحمید ارفعی.