پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_برخی از مخالفین شیعه چنین شبهه می کنند و می گویند: شیعیان معتقدند که خلیفه دوم ترسو بوده به طوری که غالبا در جنگهای صدر اسلام فرار می کرده است! در صورتی که اگر  نیم نگاهی به کتب و روایات شیعه در مورد دلیل غیبت امام زمان بیاندازیم ، باید این سوال را مطرح کنیم که امام زمان شیعیان می ترسد یا خلیفه دوم اهل سنت ؟

به عنوان مثال در یکی از این روایات چنین آمده که
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ مَاجِيلَوَيْهِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنِي عَمِّي مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي الْقَاسِمِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْبَرْقِيِّ عَنْ أَيُّوبَ بْنِ نُوحٍ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنِ ابْنِ بُكَيْرٍ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لِلْقَائِمِ غَيْبَةٌ قَبْلَ قِيَامِهِ قُلْتُ وَ لِمَ قَالَ يَخَافُ عَلَى نَفْسِهِ الذَّبْح‏(1)
زراره می گوید از امام صادق شنیدم که فرمود: قائم قبل از ظهور غیبت می کند ، پرسیدم چرا؟
فرمود : بر جان خویش می ترسد ، که مبادا ذبح شود.

نتیجه ای که از این روایات گرفته می شود این است که ، امام زمان شیعه ، به خاطر خوف از کشته شدن ، شخصا خودش را مخفی کرده است و نه اینکه غیبت امری الهی بوده باشد !

ثانیا : امامی که ولایت تکوینی دارد و با معجزه و امثال آن قدرت تغییر و تحول و تخیر در جهان را داشته ، چگونه از کشته شدن می ترسد؟

پاسخ به این ادعا:

نکته اول:
در قرآن درباره حضرت موسی علیه السلام می خوانیم که:
فَفَرَرْتُ‏ مِنْكُمْ لَمَّا خِفْتُكُمْ فَوَهَبَ لي‏ رَبِّي حُكْماً وَ جَعَلَني‏ مِنَ الْمُرْسَلين‏(شعرا آیه 21)
پس هنگامى كه از شما ترسيدم فرار كردم؛ و پروردگارم به من حكمت و دانش بخشيد، و مرا از پيامبران قرار داد

بر طبق این آیه ، حضرت موسی هم با توجه به حفظ جانش از دشمنانش فرار کرده است ، پس آیا سزاوار است به حضرت موسی علیه السلام هم ترسو اطلاق کرد؟

ترس از قتل چیز عجیبی نیست بلکه طبق تصریح قرآن در سوره قصص آیات 7 تا 14، در زمان ولادت حضرت موسی به علت ترس از فرعونیان حضرت موسی را مخفی کردند تا به قتل نرسد و از شر دشمنان محفوظ بماند ،در واقع اراده خدا بر این بوده که حضرت موسی علیه السلام را تا مدتی معین از دشمن حفظ کند تا وقتی که حضرت موسی علیه السلام بتواند کاخ فرعونیان را در هم بریزد و نابود کند.

پس چه اشکالی دارد که خداوند حضرت مهدی علیه السلام را هم تا مدت مشخصی از دشمنانش حفظ کند، تا زمان مشخصی که ایشان بتواند جهان را پر از عدل و داد کند

امام صادق (علیه السلام) درباره ایام ولادت حضرت مهدی علیه السلام مي‌فرمايند:
«كذلكَ بَنُو أُمَيَّةَ وَ بَنُوا العَبَّاسِ، لَمّا وَقَفُوا عَلي اَنَّ زَوالَ مُلكِهِم وَ الاُمَرَاءِ وَ الجَبابِرَةِ مِنهُمْ عَلي يَدِ القَائِمِ مِنّا، نَاصَبُونَا العَدَاوَةَ وَ وَضَعُوا سُيُوفَهُمْ في قَتِل آلِ بَيتِ رَسُول‌اللهِ(ص) وَإبادَةِ نَسْلِه، طَمَعاً مِنْهُمْ في الوُصُولِ إلي قَتْلِ القائِم(علیه السلام) و يأبَي اللهُ أنْ يَكْشِفَ أمْرَهُ لِواحِدٍ مِنَ الظَّلَمَةِ، إلي أنْ يُتِمَّ نُورَهُ ... وَلَو كَرِهَ المُشرِكُونَ؛(2)
بني‌اميه و بني‌ عباس زماني كه فهميدند نابودي حكومت آن‌ها به دست قائم ما (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است، با ما دشمني كردند و شمشيرها را در قتل اهل‌بيت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) جهت از بين بردن نسل آن‌ ها كشيدند و خداوند نور خود را كامل كرده، هر چند مشركين دوست نداشته باشند.

حال با توجه به این که امام زمان علیه السلام آخرین بازمانده پیامبران الهی است ،اراده خداوند بر این تعلق گرفته است که تا روز معینی ایشان را از گزند حوادث حفظ کند.

همچنان که در کتب تفسیری اهل سنت درباره آیه زیر
( هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدي وَ دِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَي الدِّينِ كُلِّهِ وَ لَوْ كَرِهَ المشرکون) (توبه آیه 33)
چنین آمده که : او كسي است كه رسولش را با هدايت و آيين حق فرستاد، تا آن را بر همه آيين ها غالب گرداند، هر چند مشركان را خوش نيايد.

در تفسير قرطبي هم در ذیل این آیه آمده است:
«پيروزي اسلام بر ديگر اديان، هنگام قيام مهدي ـ عجل الله تعالي فرجه شريف ـ است در آن زمان، مردمان يا بايد مسلمان شوند و يا جزيه دهند. و اين كه گفته شده است مهدي همان عيسي است نادرست است زيرا اخبار صحيح به گونه اي متواتر وارد شده كه مهدي از خاندان پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ است»(3)

در كتاب البيان نیز در تفسير اين آيه آمده است:
«كسي كه خدا او را بر همه اديان چيره مي گرداند، مهدي از فرزندان فاطمه است.(4)

نکته دوم:
چیزی که مذموم است فرار از میدان جنگ است همچنان که قرآن به زشتی این کار اشاره می کند

( یَا أَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ إِذَا لَقِیتُمُ الَّذِینَ کَفَرُواْ زَحْفًا فَلا تُوَلُّوهُمُ الْأَدْبَار ) (انفال/15)
اى کسانى که ایمان آورده ‏اید! هنگامى که با انبوه کافران در میدان نبرد رو به رو شوید، به آنها پشت نکنید و فرار ننمایید

( وَ مَنْ یُوَلِّهِمْ یَوْمَئِذٍ دُبُرَهُ إِلاَّ مُتَحَرِّفاً لِقِتالٍ أَوْ مُتَحَیِّزاً إِلى‏ فِئَةٍ فَقَدْ باءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ وَ مَأْواهُ جَهَنَّمُ وَ بِئْسَ الْمَصیرُ ) (الأنفال/16)
و هر کس در آن هنگام به آنها پشت کند- مگر آنکه هدفش کناره‏ گیرى از میدان براى حمله مجدد، و یا به قصد پیوستن به گروهى (از مجاهدان) بوده باشد- (چنین کسى) به غضب خدا گرفتار خواهد شد و جایگاه او جهنم، و چه بد جایگاهى است!»

در کتب اهل سنت آمده است که عمر به علت ترس از جانش از جنگها فرار می کرد ،که ما در این زمینه تنها به یک مورد اشاره می کنم

سیوطی در تفسیر الدرالمنثور ،نقل می کند:

أخرج ابن جرير عن كليب قال‏ خطب عمر يوم الجمعة فقرأ آل عمران و كان يعجبه إذا خطب ان يقرأها فلما انتهى إلى قوله‏ إِنَّ الَّذِينَ تَوَلَّوْا مِنْكُمْ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعانِ‏ قال لما كان يوم أحد هزمناهم ففررت حتى صعدت الجبل فلقد رأيتني أنزو كأنني أروى و الناس يقولون قتل محمد فقلت لا أجد أحدا يقول قتل محمد الا قتلته حتى اجتمعنا على الجبل فنزلت‏ إِنَّ الَّذِينَ تَوَلَّوْا مِنْكُمْ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعانِ‏ الآية كلها(5)

عمر، روز جمعه، سوره آل عمران را خواند… وقتی به این آیه رسید، « کسانی از شما که در روز رو به رو شدن دو جمعیت با یکدیگر ( در جنگ احد )، فرار کردند، شیطان آنها را بر اثر بعضی از گناهانی که مرتکب شده بودند، به لغزش انداخت…» گفت:
وقتی روز احد، مشرکان را شکست دادیم، من فرار کردم تا این که از کوه بالا رفتم و همانا خود را دیدم که همانند بز کوهی، از کوه بالا می دوم!!! و مردم ندا می دادند که محمد ( صلی الله علیه وآله وسلم ) کشته شد.
من گفتم: هر کس را ببینم که بگوید محمد ( صلی الله علیه وآله وسلم ) کشته شد او را می کشم!! بعد ما روی کوه جمع شدیم، پس این آیه نازل شد. « کسانی از شما که در روز روبرو شدن دو جمعیت با یکدیگر ( در جنگ احد )، فرار کردند، شیطان آنها را بر اثر بعضی از گناهانی که مرتکب شده بودند، به لغزش انداخت

نکته سوم:
بر خلاف ادعای مخالفین ، علت غیبت امام عصر ترس و خوف از کشته شدن نیست بلکه  در روایات به علل غیبت آن حضرت اشاره شده است که برخی از آنها عبارتند از :

1) آزمايش مردم :
جابر گوید : به امام باقر«علیه السلام » عرض کردم، فَرَج شما چه هنگام خواهد بود؟
آن حضرت فرمود ؛ «دور است، دور است ؛ فرج ما پیش نخواهد آمد تا اینکه غربال شوید، باز غربال شوید... تا اینکه ناخالصى از بین برود و صافى باقى بماند(6)

حضرت موسی وقتی از طرف خداوند مأمور شد که به کوه طور برود و چهل روز در آن جا باشد خداوند ، ایام غیبت او را یک آزمایش و ابتلائی برای قوم بنی اسرائیل قرار داد تا خوبان از بدان شناخته شوند و همین گونه نیز شد و عده ای به دستورات حضرت موسی و هارون (علیه السلام) عمل نکردند و گوساله پرست شدند و از راه حق منحرف گردیدند
این آزمایش الهی در هر زمانی وجود دارد چنان چه خداوند متعال می فرماید :
« وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَیْءٍ مِّنَ الْخَوفْ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الأَمَوَالِ وَالأنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِینَ »( بقره-155ِ)
ما شما را حتما به چیزی مانند گرسنگی _ ترس _ کمبود در جان و مال و ثمرات آزمایش خواهیم کرد .

دوران غیبت امام زمان هم آزمایشی برای مردم است که یاران و دوستان واقعی آن حضرت شناخته می شوند؛ همان کسانی که تهاجمات فرهنگی در آنان هیچ تأثیری ندارد و در محیط های آلوده ایمان خود را حفظ می کنند

از امام صادق (علیه السلام) نقل شده که فرمودند ؛
خداوند دوست دارد شیعه را آزمایش کند ؛ آن گاه معتقدان و طرفداران باطل به شک مى ‏افتند (7)

2) آزادي از يوغ بيعت با طاغوت هاي زمان :
پيشواي دوازدهم، هيچ رژيمي را، حتي از روي تقيه، به رسميت نشناخته و نمي شناسد.

حسن بن فضال مي گويد:
امام هشتم فرمودند: گويي شيعيانم را مي بينم كه هنگام مرگ سومين فرزندم (امام حسن عسكري) در جستجوي امام خود، همه جا را مي گردند اما او را در نمي يابند.
عرض كردم چرا آن حضرت از دیده ها غايب مي شود؟
امام فرمودند: براي اينكه وقتي با شمشير قيام مي كند، بيعت كسي در گردن وي نباشد.(8)

امام زمان وقت ظهور هیچ رژیمی را حتی از روی تقیه به رسمیت نمی شناسد.اگر امام الان در جامعه حضور داشتند، باید با حکومت های عصر خود بیعت می کردند، که این کار با اهداف و آرمان امام همخوانی ندارد.

امام زمان در شرایطی ظهور می کند که شرایط برای پیروزی نهایی حق بر ضد باطل از هر جهت فراهم شده باشد و با ظهور امام دوازدهم، وعده پیروزی تمامی پیامبران و امامان تحقق می یابد.

پس امام زمان از حضور در جامعه نمی ترسد، که اگر می ترسید هیچ وقت ظهور نمی کرد و تا ابد در پرده غیبت به سر می برد!

پی نوشت ها:

[1]كمال الدين و تمام النعمة، ج‏2، ص: 481

[2]بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج‏51، ص: 220

[3] الجامع لأحكام القرآن، ج‏8، ص: 121

[4] نورالابصار، ص 343

[5] الدر المنثور فى تفسير المأثور  ج‏2 ص   88   

[6]بحار الانوار، ج 52، ص 113

[7]اثبات الهداه، ج 3، ص 472

[8]صدوق، كمال الدين، باب 44، ص 48