در قرن هفتم هجری سپاهیان مغول به سرزمین‌های اسلامی حمله کردند و بسیاری از شهرهای بزرگی همچون بغداد و نیشابور را تصرف کرده و در صدد تصرف شام بودند. در این شرایط که مسلمانان باید در مقابل دشمن خارجی با ایجاد وحدت راه نفوذ را بر مغول ببندند، افرادی بی‌بصیرتی همچون ابن تیمیه که در شام زندگی می‌کرد، فتوی به تکفیر مسلمانان داد و راه قتل و غارت مسلمین را بهتر فراهم کرد.[1]
ابن تیمیه در این شرایط سخت علمای اسلام را مورد حمله قرار داد و آنان را تکفیر کرد. وی گفت: «کفر علمای علم کلام به حدی واضح است که عموم مسلمانان به کفر آنان حکم می‌کنند».[2] او همچنین فلاسفه و صوفیه را به شدیدترین مراتب کفر و الحاد متهم کرد. [3] این در حالی است که اکثر قریب به اتفاق مسلمانان اهل سنت پیرو دو مکتب کلامی اشعری و ماتریدی هستند. و جمعیت زیادی از مسلمانان، صوفی مسلک هستند. بنابراین ابن تیمیه با چنین فتوایی همه مسلمانان را تکفیر می‌کند. ابن تیمیه حتی فخر الدین رازی را تکفیر کرد. وی از علمای بزرگ اهل سنت است و در نزد اهل سنت از اعتبار زیادی برخوردار است. کتاب تفسیری فخر رازی با عنوان «مفاتیح الغیب» از جایگاه مهمی برخوردار است. ابن تیمیه در علت تکفیر فخر رازی می‌گوید: چون او کتابی در احوال ستارگان و افلاک نوشته است و این یعنی ستاره پرستی و شرک به خداوند. [4]
ابن تیمیه توجه به قبور اولیای الهی و طلب حاجت از آنان را نیز شرک و کفر می‌داند.[5] این در حالی است که زیارت قبور اموات و اولیا در نزد مسلمانان به عنوان یک سنت حسنه شمرده می‌شود و اکثر مسلمانان به این سنت عمل می‌کنند. به این ترتیب مسلمانان معتقد به زیارت قبور نیز  مورد تکفیر ابن تیمیه قرار می‌گیرند. 
تکفیر مسلمانان در نزد ابن تیمیه چنان راحت صورت می‌گیرد که وقتی به کتاب‌های او مراجعه شود، کلمه کفر و تکفیر خیلی زیاد در کتاب‌های او استفاده شده است، تا جایی که در کتاب «مجموع الفتاوی» 80 مرتبه کلمه «فان تاب و الا قتل» آمده است.[6]
این چنین تفکری امروز در بین وهابیت و گروه‌های سلفی تکفیری رواج دارد. جریان‌های تکفیری همه مسلمانان را به غیر از خودشان کافر می‌دانند. به همین جهت در هر کشور اسلامی که بتوانند به بهانه تکفیر حاکمان و مردم، دست به جنایت می‌زنند. جنایات وهابیت در یمن و بحرین و جنایات گروه‌های القاعده، داعش و جبهه النصره در عراق و سوریه از نمونه های بارز آن است.
خط مقاومت به فرماندهی ایران اسلامی و فداکاری‌های حزب الله لبنان، علویون سوریه، حشد الشعبی عراق، فاطمیون افغانستان و زینبیون پاکستان در مقابل این جریان‌های تکفیری ایستاده است و بحمد الله و النعمه گروه داعش را که مورد حمایت آمریکا، اسرائیل و عربستان سعودی بود، در سوریه و عراق مورد شکست قرار داد.

نویسنده: مجتبی محیطی

پی‌نوشت:

[1]. سبحانی جعفر، درس نامه نقد وهابیت، محقق: مرتضی محیطی، موسسه دارالاعلام لمدرسه اهل البیت، قم 1396، ص37.
[2]. ابن تیمیه، مجموع الفتاوی، جمع الملک فهد لطباعه المصحف الشریف، مدینه1416ق، ج4، ص53. جهت مشاهده تصویر کلیک کنید.
[3]. ابن تیمیه، درء التعارض العقل و النقل، نشر جامعه الامام محمد بن سعود، عربستان1411ق، ج3، ص363.
[4]. ابن تیمیه، مجموع الفتاوی، جمع الملک فهد لطباعه المصحف الشریف، مدینه1416ق، ج4، ص55. جهت مشاهده تصویر کلیک کنید.
[5]. ابن تیمیه، زیاره القبور و الاستنجاد بالمقبور، دارالطیبه، ریاض، بی تا، ص18 و 35.
[6]. سبحانی جعفر، درس نامه نقد وهابیت، محقق: مرتضی محیطی، موسسه دارالاعلام لمدرسه اهل البیت، قم 1396، ص37.