پايگاه جامع فرق، اديان و مذاهب_ در قرآن آمده است كه پيامبر، مسيحيان نجران را به اسلام دعوت کرد. با اینکه حجت بر آنان تمام شده بود، اما لج‌بازی کرده و از پذیرش اسلام سر باز زدند. پس پیامبر ایشان را به مباهله دعوت كردند: «فَمَنْ حَاجَّكَ فيهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَكُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَكُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكاذِبينَ .[آل عمران/61] پس هر كه در اين [باره‏] پس از دانشى كه تو را [حاصل‏] آمده، با تو محاجه كند، بگو: «بياييد پسرانمان و پسرانتان، و زنانمان و زنانتان، و ما جان‌های خود (عزيزانمان) و شما نيز عزيزانِ خود را فرا خوانيم، سپس مباهله كنيم، و لعنت خدا را بر دروغگويان قرار دهيم.» كه پس از اين دعوت، مسيحيان نجران با جمع كثيری از مردان و زنان و اشراف خود آمدند، ولى پيامبر، علی، فاطمه و حسنين (عليهم السلام) را (عزيزترين كَسانِ خود را) با خود آوردند. مسيحيان نجران با ديدن اين صحنه (و بنا بر آنچه پيشگويانشان گفته بودند) از مباهله صرف نظر كردند. و خود می‌دانستند اگر به مباهله می‌آمدند، يقيناً عذاب برآنان نازل می‌شد. همچنین موارد متعددی از اهل بيت وارد شده است كه به شيعيان امر نمودند،‌ در مقابل لجاجت‌های دشمنان، (با شرايطی كه دارد) مباهله كنيد.[1] طبق تعالیم اسلام، مباهله از اين قرار است كه پس از موعظه و دعوت به اسلام، اگر طرفِ مقابل، مُجاب نشود و همچنان راه لجاجت را در پيش گيرد، طرفين می‌توانند ملاعنه كنند (يكديگر را لعن كنند كه شخص دروغگو هر چه زودتر به عذاب سخت يا مرگ با ذلت دچار شود)، و اين در فقه اسلام، مباهله ناميده می‌شود.

مباهله در فرهنگ ايرانی

در تاريخ ايران باستان نيز موارد متعددی از مباهله را سراغ داريم. برای مثال، بنا به ادعای موبدان زرتشتی، اوستا در عصر ساسانی، با همين روش تأييد و اثبات شد! توضيح اينكه در آن دوره نسخه‌های مختلفی از اوستا توسط موبدان ارائه می‌شد. پس از اينكه شاهپور دوم ساسانی، دستور گردآوری اوستا را صادر كرد، مجمعی به رياست آذرباد مهرسپندان تشكيل شد و اوستا را در 21 بخش تأليف كردند. سپس برای اينكه حقانيت آن را اثبات كند (طبق مدعای زرتشتيان)، حاضر شد فلز گداخته بر روی سينه‌اش بريزند (اصطلاحاً وَرِ آتش)، تا اگر دروغ می‌گويد كشته شود! اما زنده ماند و لذا حقانيت اوستا ثابت شد.[1] (هرچند می‌دانيم كه اين داستان‌ها دروغ است و در حقيقت اوستا در عصر ساسانی با شمشير شاهان و فريبكاری موبدان تصويب شد). همچنين در تاريخ ايران باستان، موارد بسيارى ديگر نيز سراغ داريم، كه براى روشن شدن حقانيت، به افرادى آب گوگرد دار مى‌خوراندند، تا اگر دروغگو است، بميرد و اگر راستگو است، زنده بماند و مواردى مشابه اين.[3]
اكنون آن دسته از باستانگرايانِ ضدّ اسلام را به مباهله فرامی‌خوانم. كه هر كس به شيوه خود مباهله كند، تا حق آشكار شود. اگر باستانگرايان توان مباهله به شيوه ايران باستان را ندارند، به آنان اين فرصت را مى‌دهيم كه به شيوه اسلامى، مباهله كنند. تا دروغگو از راستگو روشن شود.

پى‌‌نوشت:

[1]. شيخ حر عاملى، وسائل الشيعة، قم: مؤسسه آل البيت عليهم‏السلام، 1409 هجرى قمرى، ج 7، ابواب الدعاء، باب 56، ص 134-136
[2]. آرتور كرستين سن، ايران در زمان ساسانيان‏، ترجمه رشيد ياسمى‏، تهران: نشر دنياى كتاب، 1368، ص 207
[3]. مرى بويس، زرتشتيان آداب و باورهاى دينى آن‌ها، تهران: انتشارات ققنوس، 1391، ص 53-149-215؛ آرتور كرستين سن، همان، ص 409-410 ؛ موبد جهانگير اوشيدرى، دانشنامه مزديسنا، تهران: نشر مركز، 1389، ص 466