یکی از عقاید اصلی فرقه اهل حق اعتقاد به «گردش روح در بدن‌های مختلف» است که از آن به «دونادون» یا «سیر تکامل» تعبیر می‌شود. اهل حق به اینکه از «دونادون»، به «تناسخ تعبیر شود»، به‌شدت رنجور هستند و معترفند که تناسخ باطل است، درحالی‌که ماهیت تناسخ و دونادون هردو یکی است.

بنا بر افسانه‌سازی های اهل حق، بعدازآنکه رودخانه سیروان به امر سلطان اسحاق، از خروش ایستاد او به همراه پیر میکائیل سوار بر قالیچه‌ای می‌شوند و بر رودخانه سیروان به سیاحت و مذاکره مشغول می‌شوند و سلطان اسحاق برای رفع گرسنگی پیر میکائیل دست رد آب کرده و ماهی برشته‌ای را بیرون می‌آور و بعد از آنکه پیر میکائیل آن را خورد استخوان‌هایی ماهی را دست گرفته و زنده می‌کند.

آداب‌ورسوم و اندیشه‌های اهل حق همواره با افسانه‌سازی‌های غیرقابل‌باوری همراه بوده است. یکی از این افسانه‌سازی‌ها، داستان دیوار سواری «داود کو سوار» است که به‌فرمان سلطان اسحاق سوار بر دیوار می‌شود و به‌سوی «پیر میکائیل» می‌تازد.

سرسپردگان فرقه اهل حق از اینکه «غالی» خطاب شوند خرسند نیستند. درحالی‌که بخشی از سروده‌های یارسان که به شرح‌حال و کرامات پیشوایان و بزرگان یارسان می‌پردازد یا بزرگان این فرقه از وصف خود سخن می‌گویند، حاکی از وجود عقاید غلوآمیز در این فرقه است.

در اهل حق هفت نفر از یاران سلطان اسحاق بسیار مورد توجه هستند و برای آنها احترام زیادی قائل‌اند و معتقدند که تدبیر امور عالم برعهده ایشان است. اما در برخی از متون اهل حق آمده است که "هفتن" امر الهی را در جریان سجده ملائکه بر آدم، نادیده گرفتند و به تبعیت از شیطان حاضر به سجده در مقابل حضرت آدم نشدند و خداوند آنان را در قالب شیطان درآورد و هرکدام یک دوره مهمان ذات شیطان بودند.

مهم‌ترین منابع درباره فرقه اهل حق، اشعاری است که به زبان‌های کُردی با گویش‌های: گورانی، اورامی و لکی و آذری، درباره اصول عقاید و باورهای فرقه اهل حق، در قالب اساطیر و افسانه‌ها وجود دارد، اهل حق این اشعار مکتوب را "دفتر" یا "کلام" می‌نامند. بسیاری از دفاتر اهل حق به سده‌های سوم تا سیزدهم هجری قمری منسوب است.