شطح
برخی شطح را فراتر از گفتار میدانند و تراوش شطح را در رفتار، پندار و رؤیا نیز برشمردهاند. شطح در رفتار در گریز از عرف و عادت و گاه عقل و شرع در پارهای از زندگی برخی صوفیه، کاملا آشکار است. شطح در پندار و رؤیا مربوط به چیزی است که در عالم رؤیا و تطبیق آن با عالم واقع، اتفاق افتاده است و شطح در گفتار، همان تلقی است که شارحان و مصنفان کتابهای صوفیه از شطح دارند.
یکی از انحرافات فرقهی صوفیه، که از بعضی مشایخ و سران آنان مانند حلاج و بایزید واقع شده است، مسئلهی شطحگویی و سخنان کفرآمیز بوده که به گفتهی موافقان این عقیده، این مسئله در حالت سُکر و جذبه واقع میشود. که به اعتراف نورعلی تابنده، کلام و سخنان این افراد چون در حالت خاصی بوده، کاملا بیربط و بیاساس است.
یکی از مواردی که بهواسطه آن صوفیه مورد طعن قرارگرفته و میگیرند، شطحیات ایشان است. در این نوشتار سعی شده تا واژه شطح و شطحیات مورد واکاوی مختصر قرار گیرد و پیرامون آن مطالبی بیان شود.
در مورد معنای لغوی شطح درمییابیم که شطح عبارتاند از: «کلمه ای که بدان بزغاله یکساله را رانند و زجر کنند...