باطن گرایی
![شناخت شناسی از نگاه فرقه اهل حق شناخت شناسی](https://www.adyannet.com/sites/default/files/styles/thumbnail/public/media/image/islam/138918_photo_2018_02_21_09_57_59.jpg?itok=DiC68N8M)
فرقه اهل حق از میان ابزارهای شناخت، بر شناخت باطنی و کشف و شهود تاکید داشته و شناخت حسی، عقلی و وحی در اندیشه این فرقه جایگاه والایی ندارند.
![](https://www.adyannet.com/sites/default/files/styles/thumbnail/public/media/image/islam/qran-khrym.jpg?itok=fkmM-72S)
صوفیه در تفسیر و تاویل آیات قرآن بهجای استفاده از مبانی متقن عقلی و نقلی از فهم ذوقی و دلی خود استفاده میکنند و از ضابطۀ مشخصی تبعیت نمیکنند. متصوفه تفاسیر برخواسته از روحیه باطن گرایی، ذوقی و دلی را فهم حقیقی قرآن دانسته و آن را علم باطن میدانند.
![](https://www.adyannet.com/sites/default/files/styles/thumbnail/public/media/image/islam/khynt.jpg?itok=lR_zkNcH)
سران تصوف همواره خود را انسانهایی باطن گرا و علما و فقها را ظاهرگرا و قشری معرفی میکنند کما اینکه صوفیه شرع را نزد فقها و حقیقت را نزد خود میدانند. اما صوفیه امر ولایت را نیز بهظاهر و باطن تقسیم کردند و با تقسیم ولایت حضرت علی (علیهالسلام) به ولایت ظاهری و باطنی، ادامهدهنده تفکر بنیامیه در این امر بودهاند. چراکه با این تقسیم، درواقع راه را برای خود هموارتر کردند و خود را در عصر غیبت امام، عهدهدار امر باطن ولایت معرفی کردند.