تفکر سلفی
وهابیون در بسیاری از مسائل، عقایدی متناقض دارند؛ از جمله آن عقاید، ادعای سلفی بودن و سلفگرایی آنان و تضاد با اعتقادشان در ظاهرگرایی است؛ وهابیان مدعی هستند که فهم صحابه و مسلمانان صدر اسلام، از معارف اسلامی و متون دینی، فهم برتر است و تفسیری غیر از تفسیر صحابه، تابعین و تابعین تابعین، معتبر نیست؛ ولی در کتابهای خود اعتراف میکنند که در برخی عبارات قرآنی، تفسیری غیر از تفسیر سلف را پذیرفتهاند و آنان اولین افرادی هستند که چنین نظری دادهاند.
محمد سعید رمضان البوطی امام جماعت اهل سنت مسجد جامع اموی دمشق، که دکترای خود را از دانشگاه الازهر گرفت و رئیس دانشکده شریعت دانشگاه دمشق شد، به علت نظرش در سلفیه مورد انتقاد سلفیان واقع شد و به دلیل نظرات تقریبیش در حمایت از اسد، حزب الله لبنان و شیعه، کتابهایش سوزانده شد، و در عملیات انتحاری ترور شد.
تکفیریها معتقدند در عصر حاضر که علم پیشرفت کرده و وسائل ارتباطی مانند شبکههای ماهوارهای و اینترنت در سراسر جهان گسترش پیدا کرده است، کسی نمیتواند بگوید من نسبت به مسائل دینی جاهل هستم، در این صورت کسی یافت نمیشود که در جهلش معذور باشد. افزایش مفهومی مقدمات تکفیر باعث میشود افراد بسیار زیادی در مجموعه کفر قرار بگیرند.
آیا سلفیت غیر از وهابیت است؟ یا سلفیت همان وهابیت است؟ بین محققان در این زمینه اختلاف است. برخی سلفیت را همان وهابیت و برخی آن را چیزی غیر از وهابیت میدانند.
القاعده یکی از جریانهای فکری سلفیه است، ولی برخی از اعضای این گروهک، بر خلاف آموزههای سلفیه، موضوع تقلید از میت را مطرح کردهاند.
سلفیگری اصلاحی ذاتا با دیگر جریانهای سلفی متفاوت است. این جریان بر خلاف دیگر فرقههای سلفی در جهت تقریب و همگرایی اقدام میکند.
سلفیه سیاسی یکی از جریانهای سلفی است که بیشتر به فکر آن است که از راه دیپلماتیک به خواستههای خود برسد.
سلفیگری تبلیغی گرایش از سلفیت است که محور فعالیت خود را تبلیغ اندیشه های سلفی میداند. سلفیه تبلیغی در همین راستا شبهاتی علیه مسلمانان مطرح میکند.
سلفیه جهادی پیرو اندیشههای سید قطب و عبدالسلام فرج به وجود آمد، ولی به تدریج از مسیر اصلی خود منحرف شود و به یک جریان تکفیری تمام عیار تبدیل شد.
مسلمانان گوش به سخنان علمای خود دارند، و بدون تحقیق و تفحص، مطالب آنان را میپذیرند، لذا مذاهب مخالف خود را مورد هجمه قرار داده و با تهمت و افتراهای واهی و باطل خود برخی نسبتهای ناروا را میزنند، از جمله نسبت غلو را به شیعه میدهند و بر آن اصرار و پافشاری میکنند.
یکی از اصول اعتقادی وهابیت حجیت فهم سلف است. توجه به سلف تا حدی است که مفتی اسبق عربستان، علم ابوجهل را از علم عالمان اسلامی برتر و بالاتر میداند.
مهمترین شاگردان و همفکران ابنتیمیه در به چالش کشاندن جامعه اسلامی عبارتند از عبدالمنعم بن نجیب حرانی حنبلی؛ عمادالدین احمد بن ابراهیم واسطی؛ فاطمه بنت عباس بن ابوالفتح بن محمد، معروف به امّ زینب؛ جمال الدین ابوحجاج یوسف بن عبدالرحمن بن یوسف؛ شمس الدین ابوعبدالله محمد بن احمد بن عثمان ذهبی
سلفیان تکفیری آیه 256 سوره بقره را برای قاعده «من لم یکفر الکافر» دلیل میآورند و کفر به طاغوت را به معنی تکفیر طاغوت و تکفیر پرستش کنندگان آن میدانند ومیگویند کسیکه طاغوت را تکفیر نکند، به خداوند ایمان نیاورده است. پاسخ: مفسرین اهل سنت جمله «یکفر بالطاغوت» را نپذیرفتن طاغوت تفسیر کردهاند.
افراط که شاخصه اصلی در اندیشه سلفیان جهادی است، در قاعده ای به نام قاعده تکفیر کافر متجلی میشود. این در حالی است که برخی از جریانات سلفی خود این قاعده را قبول ندارند و معتقدند که هر کس کافری را کافر نداند حداکثر فاسق است و میگویند این قاعده از اجتهادات علماء است، لذا کسیکه با قاعدهای از قواعد علما (قواعدی اجتهادی) مخالفت کند، حتی فاسق هم نیست.