یکی از موضوعات و مسائل اختلافی میان مسلمانان و وهابیان ، مساله تبرک جستن به پیامبر اکرم (ص) و صالحان و آثار به جا مانده از آنان پس از رحلتشان است . مسلمانان در طول تاریخ به زیارت قبور انبیا ، علما و صالحان رفته و با بوسیدن ، دست کشیدن و گذاشتن صورت بر روی قبور ، به صاحبان آن قبور احترام گذاشته و به آن ها تبرک می جستند اما وهابیان با پیروی از افکار باطل ابن تیمیه این گونه اعمال را حرام دانسته و مسلمانان را به شرک و کفر متهم می کنند و آنان را قبوریون و عبادت کنندگان قبرها می نامند .

وهابیان اعمال و رفتار مسلمانان را به رفتار مردم دوران جاهلیت با بت های خود ، تشبیه کرده و مسلمانان را همانند مشرکین صدر اسلام می دانند .

ایشان معتقدند که تبرک به پیامبر اکرم در زمان حیات آن حضرت و نیز تبرک به آثار به جای مانده از آن حضرت پس از رحلت نبی اکرم بلا اشکال است - هر چند این تنها صرف اعتقاد است و در عمل مسلمانان را از آثار به جا مانده از آن حضرت چون منبر و محراب و مسجد و مانند این ها نیز منع می کنند چنان چه ابن تیمیه حرانی از تبرک جستن احمد بن حنبل به تار موی پیامبر اکرم که نزد او بود ، تعجب می کند - اما به هر حال وهابیان تبرک جستن به افراد دیگر غیر از پیامبر اکرم و آثار به جا مانده از آن ها را چه در زمان حیاتشان و چه بعد از وفاتشان حرام و از مصادیق شرک و کفر می دانند .

حال علاوه بر این که برخی از آیات قرآن کریم و اخبار مختلف و متعدد و سیره صحابه و مسلمانان صدر اسلام ،با این اعتقاد و رفتار وهابیان مخالف بوده و منافات دارد ، برخی از علمای سلفی نیز با این عقیده به مخالفت برخاسته اند که از جمله آن ها شمس الدین ذهبی از علمای بزرگ و طراز اول و محدث و رجالی عامه است .

ذهبی ضمن انتقاد شدید از مواضع ابن تیمیه و امثال او در مساله تبرک و زیارت قبور چنین می گوید :

انسانی که رسول الله (ص) را دوست داشته باشد ، یک تار موی آن حضرت را به تمامی طلاها و نقره های کره زمین ترجیح می دهد .وقتی به عبیدة بن عمرو  تابعی که پنجاه سال پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) می زیسته گفتند که چند تار موی پیامبر اکرم (ص) از طریق انس به ما رسیده است ، او با آرزوی داشتن یک تار موی آن حضرت گفت : یک تار موی رسول گرامی اسلام از تمامی طلاها و نقره های روی زمین با ارزش تر است (1)، پس ارزش یک تار موی آن حضرت در دوران ما و پس از هشتصد سال از رحلت آن حضرت چقدر است ؟

سپس ذهبی چنین ادامه می دهد که اگر انسان ثروتمندی در زمان ما بخش اعظم اموال و دارایی های خود را برای به دست آوردن یک تار موی آن حضرت یا بند کفش ایشان یا تکه ای از ناخن آن حضرت یا بخشی از ظرفی که آن حضرت در آن آب نوشیده اند ، بپردازد ، به هیچ وجه مسرف و دیوانه محسوب نمی شود .

انسان مسلمان باید برای زیارت مسجد نبوی و قبر شریف آن حضرت و بوسیدن حجر الاسود و گذاشتن لب های خود بر بوسه گاه پیامبر اکرم (ص) و تبرک به آن ها ، تمامی دارایی خود را هزینه کند .(2)

وی در جای دیگر با استناد به روایات ذکر شده ، موهای سر پیامبر اکرم (ص) را پس از تراشیده شدن پاک دانسته و آرزوی توفیق بوسیدن موهای آن حضرت می کند . (3)

اکنون سوال این است که اگر سیره و عمل صحابه و تابعین صدر اسلام ، تبرک جستن به آثار به جای مانده از نبی اکرم (ص) بوده است ، چرا امروزه وهابیان بر خلاف اعتقاد خود ، در عمل از این گونه تبرک نیز منع کرده و آن را مصداق بارز شرک و کفر می دانند ؟

چرا سلفیون در مواضعی که به نفع خودشان است به اقوال و گفتار ذهبی استناد کرده و سخن وی را حجت بر اعتقاد خود می دانند اما در مواردی که امر به ضررشان باشد هیچ اعتنایی به سخنان ذهبی نمی کنند ؟

اگر ابن تیمیه تبرک و زیارت را حرام دانسته ، ذهبی و برخی دیگر از علمای سلفی نیز آن اعمال را جایز و حلال دانسته اند ، حال چرا در عمل به سخن و اعتقاد ابن تیمیه توجه شده و اعتقاد او ملاک تکفیر مسلمان قرار گرفته است و سخن ذهبی و امثال او به فراموشی سپرده شده است ؟

منابع :

(1) ذهبی سلفی ، سیر اعلام النبلاء ، 4/42 شرح حال عبیدة بن عمرو سلمانی ش 9

(2) همان

(3) همان ج13 ص 546 و 547 شرح حال محمد بن احمد بن نصر ترمذی ش 276