پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ وهابیون در فضای مجازی، جهت رد کردن توسل و شفاعت، از قرآن استفاده می‌کنند و قصد دارند این اعتقاد را به اسلام و خداوند تحمیل کنند که خدا در قرآن در آیاتی تصریح می‌کند: مشرکین هیچ گونه سهمی از ربوبیت برای غیر خداوند قائل نبودند و از این استدلال می‌خواهند، مسلمانانی که به اولیاء متوسل می‌شوند یا از آنان شفاعت می‌خواهند را به آن مشرکین تشبیه کنند. بر این اساس، توسل و شفاعت را شرک می‌خوانند.

آیاتی که وهابیون جهت اثبات اعتقاد مشرکین به شفاعت‌گر بودن معبوداتشان آورده‌اند، آیه 3 سوره زمر،[1] آیه 18 سوره یونس،[2] آیه 25 سوره انبیاء، آیه 45 سوره زخرف و ... است. وهابیون می‌گویند: اگر مشرکین درباره معبودات خویش، اعتقادی بالاتر از شفاعت نزد خداوند داشتند (مثلاً معتقد به ربوبیت آنان بودند)، قطعاً آن را بیان می‌‌کردند؛ پس قرآن صراحت دارد که مشرکین، اعتقاد ربوبی به معبودات خویش نداشته، آنها را خدا ندانسته و تنها واسطه و شفیع نزد خدا می‌دانستند.

در پاسخ می‌توان گفت که شاید ظاهر کار مشرکین در درخواست از بت‌ها، با این توجیه که آنان فقط شفیع ما نزد خداوند هستند، با عمل مسلمانان در توسل و شفاعت خواستن از اولیاء خداوند شبیه باشد، اما فرق‌های بسیاری بین عمل و اعتقاد مشرکین با مسلمانان وجود دارد که به آنها اشاره می‌کنیم:

مهم‌ترین تفاوت بین عمل مشرکین و مسلمانان در توسل به غیر خدا این است که مشرکین، شفیعان خود را می‌پرستیدند، ولی هیچ یک از مسلمانان که به اولیاء متوسل می‌شوند، آنان را نمی‌پرستند و پرستش را مخصوص خداوند می‌دانند. خداوند در آیات 3 سوره زمر، 18 سوره یونس، 25 سوره انبیاء، 20 و 45 سوره زخرف، 74 سوره یس، 81 سوره مریم، 53 سوره هود، 17 سوره عنکبوت و ...، به صراحت می‌فرماید که مشرکین برای خواسته‌های خود «آلهه» قرار داده و او را می‌پرستیدند؛ همین تفاوت کفایت می‌کند که شباهتی که وهابیت ادعا می‌کند، باطل باشد و مسلمانانی که توسل کرده و طلب شفاعت می‌کنند، مشرک خوانده نشوند.

تفاوت‌های دیگری که بین اعتقاد مشرکین و مسلمانان وجود دارد، این است که مشرکین به ارتباط بین عالم غیب و ماوراء (خداوند) با انسان‌ها اعتقاد نداشته و پیامبران را تکذیب می‌کردند و بر این باور بودند که اگر خدا با این پیامبر از طریق وحی مرتبط است، دیگران هم باید بتوانند این ارتباط را برقرار کنند.[3] پیام‌آور از طرف خداوند، باید موجودی غیر انسان (فرشته، ...) باشد و به همین جهت به سراغ بت‌ها می‌رفتند.

همچنین مشرکین اعتقادی به قیامت نداشته، معاد را انکار کرده و بر این اعتقاد نیز قسم یاد می‌کردند[4] و قائل به جبر بودند و می‌گفتند اگر خدا نمی‌خواست، ما بت نمی‌پرستیدیم.[5]

مشرکین معبودانی که پذیرفته بودند را شریک خدا می‌دانستند[6] و از آن معبودان (به صورت استقلالی، نه به عنوان واسطه) نصرت،[7] عزت،[8] رزق[9] و ... می‌خواستند. آنان بت‌های خود را صاحب قدرت دانسته و پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله را از آسیب رساندن بت‌ها می‌ترساندند.[10] آنها ربوبیت یگانه خدا را نپذیرفته و مسلمانان را به دلیل این اعتقاد از مکه راندند.[11]

با این تفاوت‌ها به صرف یک شباهت، نمی‌توان نسبت شرک به مسلمانان داد و خداوند به صراحت در قرآن اعتقاد عدم ربوبیت غیر خداوند را برای مشرکین نمی‌پذیرد.

پی‌نوشت:
[1]. «أَلَا لِلَّهِ الدِّينُ الْخَالِصُ ۚ وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءَ مَا نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونَا إِلَى اللَّهِ زُلْفَىٰ إِنَّ اللَّهَ يَحْكُمُ بَيْنَهُمْ فِي مَا هُمْ فِيهِ يَخْتَلِفُونَ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي مَنْ هُوَ كَاذِبٌ كَفَّارٌ»؛[زمر/3] «آگاه باشید که دین خالص از آن خداست و آنها که غیر خدا را اولیاء خود قرار دادند و دلیلشان این بود که: «اینها را نمی‌پرستیم، مگر به خاطر اینکه ما را به خداوند نزدیک کنند»، خداوند روز قیامت، میان آنان در آنچه اختلاف داشتند، داوری می‌کند؛ خداوند آن کس را که دروغ‌گو و کفران‌کننده است، هرگز هدایت نمی‌کند!»
[2]. «وَيَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَضُرُّهُمْ وَلَا يَنْفَعُهُمْ وَيَقُولُونَ هَٰؤُلَاءِ شُفَعَاؤُنَا عِنْدَ اللَّهِ ۚ قُلْ أَتُنَبِّئُونَ اللَّهَ بِمَا لَا يَعْلَمُ فِي السَّمَاوَاتِ وَلَا فِي الْأَرْضِ ۚ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَىٰ عَمَّا يُشْرِكُونَ»؛[یونس/18] «و جز الله چیزهایی را می‌پرستند که نه زیانی به آنان می‌رسانند و نه سودی و می‌گویند: «اینها شفیعان ما نزد الله هستند». بگو: آیا به گمان خود الله را (از وجود شفیعانی) آگاه می‌سازید که او در آسمان‌ها و زمین سراغ ندارد؟! الله از شرکی که به او می‌ورزند، پاک و برتر است».
[3]. آیه 24 و 25 سوره مؤمنون.
[4]. آیه 38 سوره نحل و آیه 48 سوره یس.
[5]. آیه 20 سوره زخرف.
[6]. آیه 94 سوره انعام.
[7]. آیه 74 و 75 سوره یس.
[8]. آیه 81 سوره مریم.
[9]. آیه 17 سوره عنکبوت.
[10]. آیه 36 سوره زمر و آیه 51 سوره نحل.
[11]. آیات 46 سوره اسراء، 40 سوره حج و 10 سوره ممتحنه.