پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از استدلال‌های جریان افراطی «قرآنیون» برای اثبات مدعای خود، یعنی «قرآن‌بسندگی و نفی حجیت سنت»، این است که قرآن کامل است و بنابراین، به حدیث و سنّت و تفسیر، نیازی ندارد؛ به عنوان مثال، دکتر «احمد صبحی منصور» با استدلال به بخشی از آیه سوم سوره مبارکه «مائده»[1] می‌نویسد: «خداوند نعمت را بر ما، به واسطه ارزانی داشتن دین اسلام تمام کرد و این نعمت بزرگ، به واسطه کامل بودن وحی و قرآن است که صورت پذیرفت».[2]

نقد و پاسخ:

این استدلال «صبحی منصور» مشتمل بر چند مغالطه است؛ مغالطه نخست او این بود که وی کامل بودن (قرآن) را با مسئله نیاز قرآن به تفسیر، متضاد دانسته است که پاسخ این مسئله، در مقاله دیگر، ذکر شد؛[3] اما مغالطه دیگر وی این است که در ادعای خود، به آیه‌ای استدلال می‌کند که هیچ ارتباطی با مسئله کامل بودن قرآن ندارد. «صبحی منصور» به بخشی از آیه سوم سوره مبارکه مائده، استدلال می‌کند که در مورد اکمال دین است و هیچ ارتباطی با کمال قرآن ندارد.

شاهد بر این ادعا، تفسیر مفسرین شیعه و سنی در مورد این آیه است؛ به عنوان مثال، علامه طباطبایی در تفسیر این بخش از آیه و مقصود از «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ» می‌نویسد: «مقصود این است که خداوند، مجموع معارف دينى كه به مسلمانان نازل كرد را با حكم ولايت كامل كرد و نعمت خود را كه همان نعمت ولايت، يعنى اداره امور دين و تدبير الهى آن است، بر مسلمانان تمام کرد».[4]

زمخشری نیز در تفسیر این آیه می‌نویسد: «مراد از کمال دین در آیه، این است که خداوند نسبت به دین اسلام به وعده خود وفا کرد و آن را بر همه ادیان پیروز گرداند؛ بنابراین آیه هیچ ارتباطی با مسئله قرآن کریم ندارد».[5] آیت‌الله جوادی آملی نیز در تفسیر این بخش از آیه می‎‌نویسد: «آیه شریفه: «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ ...» به این معناست که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله با استفاده از نیروی وحی، آخرین مرحله کمال را با تمام شرایط و خصوصیات در اختیار بشر حق‌جو قرار داده و موانع کار را نیز از سر راه آنها برداشته؛ به طوری که دیگر هیچ نقصی تا قیامت برای راهنمایی انسان، باقی نمانده است».[6]

بنابراین باید گفت که این استدلال «صبحی منصور» استدلالی نااقص و ناتمام است؛ زیرا این هیچ ارتباطی با کمال قرآن ندارد.

پی‌نوشت:
[1]. «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا»؛[مائده/3] «امروز، دین شما را کامل کردم و نعمت خود را بر شما تمام کردم و اسلام را به عنوان آیین (جاودان) شما پذیرفتم».
[2]. سایت اهل‌القرآن، «لماذا يختلف القرآنيون؟». «القرآن کامل تام لایحتاج لشیء آخر معه یقول تعالی إذن تمت نعمه الله علینا بالإسلام الذی ارتضاه لنا دیناً وذلک باکتمال وحی».
[3]. «مغالطه «صبحی منصور» در مسئله عدم نیاز قرآن به تفسیر»
[4]. طباطبايى، محمد حسين‌، ترجمه تفسير الميزان‌، ج5، ص292، نشر دفتر انتشارات اسلامی (وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم)
[5]. أبوالقاسم محمود بن عمرو بن أحمد، زمخشری جارالله، الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل، ج1، ص605، نشر دارالكتاب العربی – بيروت.
[6]. آیت الله جوادی آملی، تسنیم تفسیر قرآن کریم، ج۱، مرکز نشر اسراء. «ویکی پرسش»