پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ معنویت و عرفان دینی بدون اهتمام و التزام به مناسک شرعی خیالی بیش نیست و لازمه رسیدن به کمال انسانی و قرب الهی توجه علمی و عملی به همه گزاره‌های اعتقادی و عملی دین است. از نشانه‌های بارز فرقه‌های انحرافی و عرفان‌های کاذب، عدم تقیّد به شریعت و آداب دینی و بی‌توجهی و یا کم مهرى نسبت به احکام شرعی و تکالیف الهی و بی‌اعتنایی به واجبات و محرمات با توجیهات گوناگون است. از سوی این فرقه‌ها و جریان‌های انحرافی، گاهی چنین استدلال می‌شود که شریعت برای مراحل پایین سیروسلوک است و وقتی انسان به مراحل بالاتر رفت و مثلاً به حقیقت رسید، بی‌نیاز از شریعت و عمل به واجبات و ترک محرمات می‌شود [1] و یا گفته می‌شود که شریعت پوسته و حقیقت مغز آن است و هر گاه به مغز رسیدیم، دیگر نیازی به پوست نداریم و آن را دور می‌اندازیم. [2]  همچنین  گفته می‌شود که شریعت برای ظاهرگرایان است؛ اما اهل باطن بی‌نیاز از آن هستند و بر این ادعا هستند که مسلک و آیین آنها عصاره و بطون حقيقى کلام الهی و ادیان آسمانی است.[3]

بدیهی است اگر این گفته‌ها و ادعاها صحیح بود باید انبیای الهی و امامان (علیهم‌السلام) چون به حقیقت رسیده بودند و مراحل عالی کمال را طی کرده بودند، احکام و اعمال و عبادات شرعی را ترک می‌کردند، درحالی‌که می‌دانیم آنان بیش از همه و تا آخرین لحظه حیاتشان بر همه احکام الهی مواظبت داشتند. حضرت علی (علیه‌السلام) در نماز مجروح شده و در پی آن به شهادت می‌رسد. امام حسین (علیه‌السلام) در ظهر عاشورا که تا شهادت و ملاقات با خداوند ساعاتی بیشتر نمانده است، به نماز می‌ایستد. بنابراین سخن از نفی شریعت گفتن به هر بیان و زبانی و توجیهی که باشد، باطل و انحراف محض است و طالبان حقیقت و سالکان طریق معرفت باید بدانند که از منظر عرفان اسلامی، سیروسلوک با پایبندی به قواعد شريعت مقدّسه و تقيّد به رعايت تكاليف شرعی آغاز می‌شود و با همين تقيّد ادامه‌ می‌يابد و سالك در هيچ مرتبه‌ای از التزام به احکام شرعی بی‌نياز نمی‌شود.

لازم است در سیروسلوک دینی توجه داشته باشیم که پیروی از کسانی که از تخصّص و تعهّد کافی در سیروسلوک برخوردار نیستند، بی‌ترديد باعث انحرافات غیرقابل‌ جبران برای شخص سالک و ديگران می‌گردد. خصوصاً در زمان حاضر که شیّادان فراوانی در قالب موضوع سیروسلوک، عرفان و معنویت، کمر به تباهی و گمراهی جوانان بسته‌اند و از اشتیاق وافر نسل جوان به مباحث عرفانی و معنوی، در جهت دستیابی به مقاصد پلید و اهداف شوم خود سوءاستفاده می‌نمایند. 

پی‌نوشت:

[1]. الهی، نورعلی، برهان الحق، جیحون،1373، ص 7 ـ 15 و 404.

[2]. جیحون‌آبادی، نعمت‌الله، شاهنامه حقیقت، جیحون، 1373، ص20.

[3]. الهی، نورعلی، برهان الحق، جیحون،1373، ص571.