پایگاه جامع فرق، ادیان ومذاهب_ یکی از منابع و متون مهم فرقه اهل حق کتاب «برهان الحق» است. این کتاب از مهم ترین آثار نورعلی الهی به شمار می رود. نورعلی الهی فرزند نعمت‌الله جیحون آبادی از بزرگان اهل حق، در سال ۱۲۷۴ شمسی، در جیحون‌آباد استان کرمانشاه به دنیا آمد. وی در ۷۹ سالگی در مهر ماه ۱۳۵۳ شمسی از دنیا رفت و پیکرش در هشتگرد به خاک سپرده شد.

نگارنده در مقدمه کتاب، هدف خود از تالیف این اثر را ایجاد فتح بابی برای تحقیق و نه صرفاً برای تبلیغ این فرقه بیان کرده است. (1) در این کتاب به مرام فرقه اهل حق، ریشه و اصول عقاید آنان، بزرگان و مشاهیر، مقدسات و شرط ورود به مسلک اهل حق و پاره ای از دیگر مسائل این فرقه پرداخته شده است.

از وجوه تمایز این اثر با دیگر آثار فرقه اهل حق، تطبیق مبانی اعتقادی فرقه اهل حق با احکام و آیات قرآنـی و فقـه و اصـول شیعه اثنی عشری می باشد. نورعلی الهی از آن جا که تا حدودی با برخی از معارف اسلامی آشنایی داشته است، این ویژگی مؤلف نقش تعیین‌کننده‌ای در توجیه و تدوین عقاید مکتب ساختگی خود ایفا کرده تا جایی که در آموزه های فرقه اهل حق دست به تغييرات اساسی و نوآوری های جديد و انحرافی زده و خود و پيروانش را شيعه اثنی عشری، معرفی می كند.(2) اما در عين حال، چارچوب آئينی فرقه اهل حق را حفظ نموده و در اين ميان، او سخنان و عقايدی را ابراز می دارد كه از نظر آموزه های تشيع، انحراف و قابل نقد است.

البته نکته ای که باید به آن توجه داشت، نگاه جزئی نگرانه نه نگاه جامع به آیات و روایات توسط نورعلی الهی در برهان الحق است؛ چرا که با اتخاذ رویکرد جامع نگری به قرآن کریم و متون روایی، باید بر بسیاری از باورها و آموزه‌های رفتاری این فرقه خط بطلان کشید، لذا مؤلف به همین جهت، اتخاذ رویکرد جزئی و حداقلی به آیات و روایات از سوی برخی از بزرگان و پیروان فرقه اهل حق مورد نقد قرار گرفته است.

مؤلف در این کتاب از منابع پیشین اهل حق، مثل کتاب متون دوره پردیوری و دفاتر بعد از آن و در کنار آنها از کتاب «شاهنامه حقیقت» جیحون آبادی، به عنوان یکی از ارکان مسلک اهل حق، استفاده برده و در جمع بندی ها به مطالب آن کتاب تکیه کرده است. متفاوت بودن منابع کتاب باعث شده که اختلاف محتوایی درباره بعضی از یاران سلطان اسحاق، برخی از دوره های تجلی خداوند بر روی زمین، تعداد آنها، زمان وقوع و محل آنها، وجود داشته باشد.

در پایان باید گفت که از آنجایی که باورها و مدعیات فرقه اهل حق پشتوانه منطقی و عقلی اقناع کننده برای نسل نو ندارد، مؤلف تلاش کرده تا برای بقاء و ماندگاری این فرقه، آیین یاری را به تشیع نزدیک کند و می توان ادعا کرد که کتاب برهان الحق از جمله کتبی هستند که در آن اصل "تقیه" به شدت مراعات شده است  لذا باید در استفاده از مطالب تدوین شده توسط وی در این کتاب برای شناخت دقیق فرقه اهل حق جانب احتیاط را رعایت کرد.

پی نوشت:

(1). برهان الحق، نورعلی الهی، انتشارات جیحون،1373،ص3

(2). همان ، ص 10