متن مقاله
وهابیت تکفیری قائل هستند که مشرکین در ربوبیت، موحد بودند، ولی در توحید الوهی (عبادی) مشرک بودند؛[1] در حالی‌که با مراجعه به آیات مشخص می‌شود که مشرکین در ربوبیت هم مشرک بودند. خداوند متعال در قرآن نام بت‌هایی را (هم‌چون بت‌های ود، سُواع، یَغوث، یَعوق، نَسر، لات، عزی و منات) را نام برده است. مشرکین این بت‌ها را نماد رب النوع‌های خود می‌دانستند و برای کسب منفعت و دفع ضرر آن‌ها، بت‌ها که نماد آن رب‌ها بودند را می‌پرستیدند. اعتقاد به ربوبیت در آیات فراوانی بیان شده است، از جمله این آیه:
«قلْ أَغَيْرَ اللَّهِ أَبْغِي رَبًّا وَهُوَ رَبُّ كُلِّ شَيْءٍ.[انعام/ 164] بگو: آيا جز خدا پروردگارى بجويم؟ با اين‌كه او پروردگار هر چيزى است.»
ماوردی (متوفاى 450 هـ) در تفسیر این آیه می‌گوید: «قوله عز وجل: (قلْ أَغَيْرَ اللَّهِ أَبْغِي رَبًّا وَهُوَ رَبُّ كُلِّ شَيْءٍ) وسبب [نزول] ذلك أن كفار قريش دعوا رسول الله صلى الله عليه وسلم إلى ملة آبائه في عبادة اللات والعزى، وقالوا: يا محمد إن كان وزراً فهو علينا دونك, فنزلت هذه الآية عليه.[2] خداوند عزوجل می‌فرماید: (بگو: آيا غير الله، پروردگاری را بجويم در حالی‌که او پروردگار همه چيز است) و سبب نزول این آیه آن بود که کفار قریش، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) را به سوی دین پدرانشان در عبادت لات و عزی، دعوت کردند و گفتند: ای محمد! اگر گناه بود، پس بار گناهت بر دوش ما، پس این آیه برایشان نازل شد.»
یعنی این آیه در پاسخ دعوت مشرکین از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) به عبادت «لات» و «عزی» نازل شد؛ پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) در جوابشان نفرمودند: (اغیر الله الها غیر الله)؛ بلکه «رب» را به کار بردند و فرمودند: ﴿قلْ أَغَيْرَ اللَّهِ أَبْغِي رَبًّا﴾؛ در حقیقت از این پاسخ پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) معلوم می‌شود که دعوت مشرکین به بت‌پرستی، فرع بر پذیرش ربوبیت بت‌ها بوده است؛ چرا که از نظر آن‌ها، کسی بت‌ها را عبادت می‌کرد که ربوبیت آن‌ها را نیز پذیرفته باشد. از این‌رو پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) در پاسخ به دعوت پرستش بت‌ها، ربوبیت بت‌ها را نفی کردند و  فرمودند: آیا سزاوار است که غیر از الله را رب بدانم؟
هم‌چنین اگر مشرکین، الله را رب همه امور می‌دانستند، در پاسخ به پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) که رب را تنها الله معرفی کردند، می‌گفتند: ما نیز الله را رب می‌دانیم و هیچ‌گاه ربوبیت الله را نفی نکردیم که تو ما را توبیخ می‌کنی.
بنابراین بر خلاف ادعای نجدیه و وهابی‌‌‌های تکفیری که معتقدند مشرکین بت‌ها را فقط اله می‌دانستند نه رب، طبق این آیه مشرکین بت‌ها را هم رب و هم اله می‌دانستند.

پی‌نوشت:

[1]. «بيان الأدلة على أن المشركين الذين قاتلهم رسول الله صلى الله عليه وسلم مقرون بتوحيد الربوبية ولم يخرجهم ذلك من الشرك في العبادة فإذا أردت الدليل على أن هؤلاء الذين قاتلهم رسول الله - صلى الله عليه وسلم - يشهدون بهذا ...»؛ محمّد بن عبد الوهّاب (م 1206)، كشف الشبهات، ص5، وزارة الشؤون الإسلامية والأوقاف والدعوة والإرشاد، المملكة العربية السعودية، چاپ اوّل، 1418 ق.
[2]. ماوردی، أبو الحسن علی بن محمد، (تفسير الماوردی) النكت والعيون، ج2، ص196، محقق: السيد ابن عبد المقصود بن عبد الرحيم، دار الكتب العلمية، بيروت / لبنان، بی‌تا. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.