نقد ابن تیمیه در مورد زیارت توسط ذهبی و ابن حجر عسقلانی
خلاصه مقاله
از عمده ویژگیهایی که باعث شکلگیری عقاید کلامی مکتب وهابیت گردیده، اخذ به ظواهر آیات و روایات، همچنین نفی هرگونه تفسیر و تأویل در باب فهم معانی آنها است. به عنوان مثال سردمدار وهابیت ابن تیمیه حرّانی، سفر برای زیارت قبور، تبرک جستن، بوسیدن و دست مالیدن به قبور را حرام میداند و مسلمانانی که این امور را انجام میدهند، کافر و مشرک میپندارد همچنین وی طواف یا لمس کردن قبور صالحان جزء بزرگترین گناهان شمرده است؛ که در پاسخ باید گفت از آنجا كه مسئله زيارت قبر رسول گرامی اسلام بر اساس آيات و روايات و سيره صحابه امری عبادی و موجب حفظ حرمت آن حضرت بوده است، علمای و بزرگان اهلسنت به شدت با نظر ابنتيميه درباره زيارت و سفر برای زيارت آن حضرت مخالفت كرده و به مقابله با وی پرداختهاند.
متن مقاله
از عمده ویژگیهایی که باعث شکلگیری عقاید کلامی مکتب وهابیت گردیده، اخذ به ظواهر آیات و روایات، همچنین نفی هرگونه تفسیر و تأویل در باب فهم معانی آنها است. به عنوان مثال سردمدار وهابیت ابن تیمیه حرّانی، سفر برای زیارت قبور، تبرک جستن، بوسیدن و دست مالیدن به قبور حتی قبر پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) را حرام میداند و مسلمانانی که این امور را انجام میدهند، کافر و مشرک میپندارد همچنین وی طواف یا لمس کردن قبور صالحان جزء بزرگترین گناهان شمرده است.
که در پاسخ باید گفت از آنجا كه مسئله زيارت قبر رسول گرامی اسلام بر اساس آيات و روايات و سيره صحابه امری عبادی و موجب حفظ حرمت آن حضرت بوده است، علمای و بزرگان اهلسنت به شدت با نظر ابنتيميه درباره زيارت و سفر برای زيارت آن حضرت مخالفت كرده و به مقابله با وی پرداختهاند كه در ادامه به برخی از آنها اشاره میکنیم:
- ابن حجر عسقلانی
وی كه از علمای طراز اول اهلسنت و مؤلف مهمترين شرح صحيح بخاری است، در كتاب خود در شرح صحيح بخاری به نام فتح الباری في شرح الصحيح البخاری مینویسد: «حاصل اینکه علما حکم تحریم بار سفر بستن به جهت زیارت قبر سید ما رسول خدا را به ابنتیمیه نسبت دادهاند و گفتهاند او این عمل را انکار کرده است. در شرح این مطلب از هر دو طرف طول و تفصیل وجود دارد و این از بدترین مسائلی است که از ابنتیمیه نقل شده است. یکی از ادله برای دفع مدعای دیگران که همان اجماع بر مشروعیت زیارت قبر پیامبر است، آن است که نقل شده مالک کراهت داشته بگوید من به زیارت قبر پیامبر رفتم، ولی محققان از اصحاب مالک به این مطلب جواب داده و گفتهاند که او برای رعایت ادب از تلفظ این کلمه کراهت داشته، نه آنکه از اصل زیارت کراهت داشته باشد؛ زیرا زیارت قبر پیامبر از برترین اعمال و بهترین وسیله تقرب است که ما را به ذیالجلال رهنمون میسازد و مشروعیت آن بدون نزاع، محل اجماع است و خداوند هدایتکننده به صواب است.»[1]
- حافظ ذهبی
شمسالدين ذهبی كه از علمای طراز اول اهلسنت و از بزرگان حديث و رجال است، در رد ابنتیمیه در زیارت قبور مینویسد: «پس هر کس در کنار حجره مقدس پیامبر با حالت خواری و تسلیم و در حال درود فرستادن بر پیامبر اکرم بایستد، خوشا به حال او! او بهترین زیارت را انجام داده و زیباترین اظهار محبت را داشته است و او بهطور حتم عبادتی زاید بر کسیکه در سرزمینش یا نمازش بر او درود فرستاده، انجام داده است؛ زیرا زائر، هم اجر زیارت و هم اجر درود فرستادن بر او را دارد و هر کس که بر او یک درود فرستد، خداوند بر او ده درود خواهد فرستاد، ولی هر کس که او را زیارت کند و ادب زیارت را به جای نیاورد، یا بر روی قبر سجده کند یا کاری انجام دهد که مشروع نیست، چنین شخصی، کار خوبی را همراه کار بد انجام داده است که باید او را با مدارا و مهربانی تعلیم داد. بهخدا سوگند! فریاد زدن و شیون کردن مسلمان و نیز بوسیدن دیوارها و گریه بسیار، جز از باب اینکه او محب خدا و رسول است، نیست. پس محبت او معیار و فارق بین اهل بهشت و جهنم است. لذا زیارت قبر پیامبر از بهترین اعمال برای قرب به خداست و بر فرض که استدلال به عموم حدیث «لاتشدوا الرحال إلا إلی ثلاثة مساجد» را قبول کنیم و با این استدلال، به عدم اذن (بستن اثاثیه برای سفر به منظور زیارت قبور انبیا و اولیا) حکم کنیم، با این حال میگوییم بار سفر بستن برای زیارت قبر پیامبر، همانند بار سفر بستن برای زیارت مسجد پیامبر است. لذا، ابتدا زائر شروع به تحیّت مسجد پیامبر میکند و سپس تحیّت صاحب مسجد را بهجای میآورد. خداوند این زیارت را روزی ما و شما کند! آمین.»[2]
پینوشت:
[1]. فتح الباري، ج3، ص66. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[2]. سير أعلام النبلاء، ج4، ص484. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
افزودن نظر جدید