شیخ محمد متولی شعراوی، از علمای اهل سنت مصر،[1] از علمای بزرگی است که در جهت وحدت بین مسلمانان تلاش فراوانی کرده است و به شدت از اندیشه‌های افراطی مانند دیدگاه‌های تکفیری بیزار بوده و در جهت رفع اتهام مسلمانان از کفر و شرک، و اثبات صحت رفتارهای مسلمانان اعم از توسل و استغاثه و تبرک و... از متون دینی، استدلال‌های محکم و منطقی بیان کرده است.
یکی از کتاب‌های او تفسیر قرآن است که در آن به مناسبت به مباحث تاریخی نیز پرداخته است؛ وی پس از اشاره به بخش‌هایی از داستان حضرت یوسف و ماجرای مشهور ادعای خورده شدن یوسف نبی (علیه‌السلام) به وسیله‌ی گرگ و پیراهن خونین او می‌گوید: «و به همین دلیل علماء و ادیبان، کلمه‌ی قمیص (پیراهن) را به عنوان نمادی برای بعضی چیزها مورد استفاده قرار داده‌اند و مثال آن، سخن مردم در مورد جنگ بین علی و معاویه است که معاویه پیراهن عثمان را برای طلب خون او از علی به دست گرفت و این‌جا بود که از باب نمادی برای پنهان کردن هدف از چشم‌ها گفته شد «پیراهن عثمان» و هدف معاویه این بود که به جای علی بن ابی‌طالب حکومت کند.»[2]
بنابراین شعراوی دست از تعصبی که دامان برخی از علمای اهل سنت را گرفته، برداشت و حقیقت جنگ معاویه را برملا کرد که برای رسیدن به حکومت جنگیده، نه برای این‌که معتقد بوده خلیفه سوم برحق بوده و به ناحق کشته شده، بلکه این مسأله را دست‌آویزی قرار داده که جنگ خود را علیه امیرالمؤمنین توجیه کند.
عالمان اهل سنت در این رابطه بحث عدالت صحابه را پیش می‌کشند و می‌گویند درباره عملکرد آنان نمی‌توان نظری بدهیم و برخی نیز می‌گویند معاویه مجتهد بوده و این کار خطایی که انجام داده از روی اجتهاد است و بر او خرده‌ای نیست،[3] که طبق نظر شعراوی مشخص می‌گردد که جنگ معاویه علیه خلیفه مسلمانان از روی اجتهاد شرعی نبوده، بلکه دنیاپرستی و رسیدن به پست و مقام بوده است.

پی‌نوشت:

[1]. «شعراوی و تقریب مذاهب اسلامی»
[2]. «ولهذا أخذ العلماء والأدباء کلمة القمیص کرمز لبعض الأشیاء؛ والمثل هو قول الناس عن الحرب بین علی رَضِیَ اللَّهُ عَنْه ومعاویة رَضِیَ اللَّهُ عَنْه أن معاویة أمسک بقمیص عثمان بن عفان طلباً للثأر من علی، فقیل «قمیص عثمان» رمزاً لإخفاء الهدف عن العیون، وکان هدف معاویة أن یحکم بدلاً من علی بن أبی طالب رَضِیَ اللَّهُ عَنْهم أجمعین.» تفسیر شعراوی، شعراوی، ص 6888 و 6889. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[3]. «دفاع باطل از معاویه در جنگ با علی(ع) توسط عالم سنی»
«اقرار ابن عثیمین به حقانیت امام علی (ع)!»
«مقصر اصلی جنگ صفین در نگاه اهل‌سنت و وهابیت»
«تمجید تئوریسین‌های سَلَفی‌ از دشمنان امیرالمؤمنین»