همان‌گونه که می‌دانیم محمد بن‌عبدالوهاب در واقع ادامه دهنده و مروج عقاید باطل ابن تیمیه حرانی، متوفای قرن هشتم است. ابن تیمیه به خاطر داشتن افکار باطل و سعی در ترویج آن، بارها به زندان افتاد و از انجام این کار منع شد که در نهایت به شکست وی انجامید و در پیش‌برد هدف خود ناکام ماند. اما سؤال این‌جاست که محمد بن عبدالوهاب که در واقع ادامه دهنده راه او بود، چگونه توانست تا این مرحله عقاید انحرافی خود را گسترش دهد؟
چند عامل داخلی در گسترش وهابیت مؤثر بود که عبارتند از:
1. محمد بن عبدالوهاب منطقه‌ای را برای دعوت خود انتخاب کرد که علمای زیادی در آن منطقه وجود نداشتند و مردم به خاطر عدم حضور عالمان از مبادی اسلامی به دور بودند و آشنایی چندانی با آن نداشتند، از این رو آمادگی پذیرش افکار باطل به نام دین را داشتند.
2. وی افکار باطلش را معمولاً در نقاط بادیه نشین مطرح می‌کرد و هیچ‌گاه آن‌ها را به علما و اندیشمندان عرضه نمی‌کرد.
3. قبیله آل سعود نیز تمام توان مالی خود را برای پیشرفت و گسترش دعوت محمد بن عبدالوهاب فراهم آورده بودند.[1]
حمایت دولت‌های استعمارگر خارجی از ایجاد تفرقه بین مسلمانان و تجزیه کشورهای اسلامی نیز از جمله عوامل خارجی این رخداد به شمار می‌رود.

پی‌نوشت:

[1]. جمیل صدقی، الفجر الصادق فی منکر التوسل و الکرامات و الخوارق، مکتبه اشیق، استانبول ترکیه، ص25