پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب– یکی از اندیشه‌های اهل حق، باور به "دونادون"  یا "گردش متوالی روح (نفس) در هزار و یک بدن" است. پیروان و سرسپردگان مسلک اهل حق معتقد هستند که روح انسان در یک بدن به تکامل نمی‌رسد و باید هزار و یک بدن و جسم را درک کند تا به تکامل برسد. این سخن در حالی از طرف ایشان مطرح می‌شود، که برخی از آیات الهی تصریح دارند که بازگشت نفس از حالت انسانی به حالت حیوانی، نباتی و اولیه که همان طبیعت است، محال است. انسان‌های گنه‌کار و فاسق وقتی‌که در قیامت با اعمال ناپسند خود مواجه می‌شوند، از خداوند متعال تقاضای بازگشت می‌کنند. خداوند از قول آنها می‌فرماید: «یا لَیتنی کنتُ تراباً [نباء/40] ای‌ کاش خاک بودیم.» سخن آنان این است ای‌کاش به عالم طبیعت برمی‌گشتیم و همان ماده اولیه می‌شدیم و اگر دوباره انسان می‌شدیم، مواظب اعمال خود می‌بودیم، درحالی‌که تحقق خواسته گناهکاران امر محالی است. [درآمدی بر  بازشناسی آیین یارسان (اهل حق)، ج 1، ص 97] حال باید به  پیروان مسلک اهل حق گفت، باید بدانند اعتقاد به دونادون نه تنها منتهی به کمال نمی‌شود، بلکه منجر به تنزل انسان از مرتبه انسانی به‌مراتب پائین تر است و بازگشت روح  انسان طبق آیات الهی سخن مردود است.    

پی‌نوشت:
رستمی، منصور، درآمدی بر  بازشناسی آیین یارسان (اهل حق)، ج 1، چاپ اول، قم، رسالت یعقوبی، 1392، ص 97