پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ آن‌چه قطعی و مسلم است، این است که زمانی می‌توان برای مواجهه با یک جریان فکری آمادگی پیدا کرد، که آن جریان را شناخت. از این رو شناخت جریان‌های درونی وهابیت اهمیت دارد. جریان وهابیت دارای انشعابات مختلفی است. یکی از این جریان‌ها، جریان سروریه است.
نام جریان سُروریه از نام مؤسس این جریان یعنی «محمد سرور زین العابدین» گرفته شده است. محمد سرور متولد سوریه و تحت تأثیر افکار سید قطب و مودوی است. وی در سال 1965 از سوریه به عربستان مهاجرت کرد[1] و با درآمیختن افکار ابن‌تیمیه و محمد بن عبدالوهاب، با افکار سید قطب و مودودی، جریان سروریه را پایه‌گذاری کرد. وی معتقد است که اندیشه وهابیت فقط به مسائل فقهی پرداخته است و از مسائل اجتماعی غافل شده است و از سوی دیگر اخوان المسلمین که تحت تأثیر سید قطب است، فقط به سیاست پرداخته است و از مسائل فقهی عقب مانده است؛ لذا محمد سرور زین العابدین، با ترکیب سیاست و فقه، جریان سروریه را در عربستان پایه‌گذاری کرد.[2]
جریان سروریه به سیاست فعلی عربستان معترض است. سروریه بر این باور است که باید مانند زمان محمد بن عبدالوهاب، آل سعود تحت نفوذ فقها باشند، نه این‌که آل سعود همه کاره باشند و فقها را نیز انتخاب کنند. اعتراض جریان سروریه با حاکمان عربستان، خوشایند آل سعود نبود.[3] به همین جهت پس از چندی، محمد سرور مجبور به ترک عربستان و مهاجرت به لندن شد و بسیاری از طرفداران او نیز زندانی شدند. دستگیری تعداد زیادی از پیروان سروریه باعث شد که سروریه در مقابل دولت آل سعود ساکت شوند و چیزی نگویند.[4] چندین سال گذشت تا این‌که در سال 1990 و بعد از حمله عراق به کویت و درخواست عربستان از آمریکا برای بیرون راندن صدام از کویت شیوخ سروریه در مقابل این درخواست حاکمان سعودی موضع گرفته و گفتند نباید برای مقابله با یک مسلمان (صدام) از کافر کمک گرفت. به این ترتیب جریان سروریه برای مرتبه دوم فعالیتش را آغاز کرد و اکنون این تفکر در عربستان جریان دارد و شیخ سلمان العوده و شیخ ناصر العمر از بزرگان این جریان محسوب می‌شوند.

نویسنده: م.ج

پی‌نوشت:

[1]. جمعی از نویسندگان و عبدالغنی عماد، الحرکات الاسلامیه فی الوطن العربی، بیروت، مرکز الدراسات الوحده العربیه، 2013م، ج2، ص2351.
[2]. سایت السلفیه السروریه، مقاله: «مزج بین فکر ابن تیمیه و حرکیه الاخوان القطبیه»
[3]. الکاتب، احمد، الفکر السیاسی الوهابی، قاهره، مکتبه کدبولی، 2008م، ص200
[4]. الزیبدی، عمر ابراهیم، الفسیفساء السعودیه، بیروت، الدارالعربیه للموسوعات، 2011م، ج3، ص33.