آداب زائرین زیارت قبور، نزد اهل سنت
از آنجایی که اهل سنت زیارت قبور را بدعت و نوعی شرک می دانند، اما جای تعجب است که بزرگان ایشان با استناد به برخی از اعمال صحابه و تابعین و پیشوایان مذاهب خود آن را مباح و مستحب میدانند و این عمل را چنان دقیق انجام میدهند که حتی از ما شیعیان جلوتر هستند، چرا که برای زیارت مشاهد مشرفه و قبور اموات آداب و اعمال خاصی را مدّ نظر دارند، مثلاً این عالم اهل سنت، فاکهی مکی شافعی(متوفای972هجری) کتابی در آداب زیارت قبور خصوصاً زیارت قبر پیامبر دارد و نام آن را –حسن التوسل فی آداب زیاره افضل الرسل- نامیده است و در آن نزدیک به 50 ادب و عمل از آداب زائرین قبور را از کتب علمای خودشان را جمع کرده که به تعدادی از آن اشاره می کنیم.
1- زائر باید اخلاص نیت و صفای باطنی داشته باشد، چرا که براساس نیت ها پاداش داده می شود«انما الاعمال بالنیات» لذا زائر با زیارت قبر رسول خدا تقرب به پروردگار عالم پیدا می کند و مستحب است که نیت کند و به مسجد النبی مسافرت کند و در آن جا نماز بخواند قربه الی االله.[1]
2- پیوسته شوق زیارت رسول خدا را داشته باشد و در طول مسیر تا کنار قبر پیامبر سلام و صلوات بفرستد و عطر بزند و بهترین لباس های خود را بپوشد و چون قبر رسول خدا را مشاهده نمود خاضع و خاشع باشد و عظمت آن را به یاد آورد و از درب باب جبرئیل وارد شود، هر چند که عادت سلف این بود که از درب باب السلام وارد می شدند...[2]
3- نزدیک درب ورودی، کمی بایستد مانند کسی که می خواهد بر بزرگی داخل شود، لذا مکث می کند تا اذن بگیرد...[3]
4- وقتی بارگاه مشاهد مشرفه را دید، خصوصاً قبر پیامبر اسلام را ، در ذهن خود جای پاهای رسول خدا را مجسم کند و بر جای پای آن حضرت، با هیبت و سکینه و وقار قدم گذارد...[4]
5- صدایش را هنگام زیارت خیلی بلند و خیلی آهسته نکند، بلکه متعادل باشد و آهسته سخن گفتن نزد قبر پیامبر اکرم ادب و احترامی است برای همگان نسبت به قبر آن حضرت، لذا قاضی عیاض با سند خود از ابن حمید نقل می کند که: ابوجعفر منصور عباسی با مالک در مسجد النبی مناظره می کرد، مالک گفت ای امیرالمومنین، صدایت را در این مسجد بالا نبر. چرا که خداوند گروهی را تادیب نموده و در قرآن می فرماید: «لا تَرْفَعُوا أَصْواتَکُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِيِّ...[حجرات/7] صدای خود را فراتر از صدای پیامبر نکنید...» و همچنین گروهی را مدح نموده و فرمود: «إِنَّ الَّذِينَ يَغُضُّونَ أَصْوَاتَهُمْ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ...[حجرات/3] آنها که صدای خود را نزد رسول خدا کوتاه می کنند...» و همچنین گروهی را سرزنش کرد و فرمود: «إِنَّ الَّذينَ يُنادُونَکَ مِنْ وَراءِ الْحُجُراتِ ...[حجرات/9] کسانی که تو را پشت حجره ها بلند صدا می زنند...» حرمت پیامبر پس از مرگ به مانند حرمت او در حال حیات است. پس منصور عباسی منقلب گردید و خاضع و فروتن شد و گفت رو به قبله کنم و دعا بخوانم یا به طرف رسول خدا؟ مالک گفت: چرا صورتت را از او برگردانی در حالی که او وسیله ی تو و وسیله ی پدرت آدم به سوی خدا در روز قیامت است؟ به طرف او رو کن و او را شفیع قرار بده تا خداوند تو را بپذیرد و توجه کند...[5]
در نتیجه در طول تاریخ اسلام میان طوائف مختلف مسلمین، درباره ی زیارت قبور و توسل و استشفاء به قبور پیامبر و امامان و صلحاء و اولیاء و پیشوایان مذاهب اجماع بوده، چون که ناقلان این مطالب و اقوال، خود دانشمندان و پیشوایانی بودند که با نقل آنها به عنوان فضیلت برای صاحبان قبور و ارباب مشاهد، آن حقائق را پذیرفته و پسندیده اند و سخنان مغرضینی به مانند ابن تیمیه و... فقط به خاطر تحریک احساسات و شعله ور ساختن اختلاف و تفرقه میان مذاهب اسلامی است و بس.
پینوشت:
[1]. شرح صحیح مسلم، نووی، داراحیاءالتراث العربی، بیروت، لبنان، ج9 ص168.
[2]. الاتحاف بحب الاشراف، شبراوی، چاپخانه ادبیه مصری، قاهره، مصر، ص29.
[3]. حسن الادب...، فاکهی مکی شافعی، مکتبه الثقافه الدینیه، قاهره، مصر، ص56.
[4]. الارشادات السنیه، عبدالمعطی سقا، ص26. (چاپ در حاشیه کتاب الاتحاف شبراوی ص29 در مصر-1318هجری)
[5]. الشفاء بتعریف حقوق المصطفی، قاضی عیاض، موسسه علوم القرآن دار الفیحاء، عمان، (1407)، ج2 ص92.
افزودن نظر جدید