انتقال جنازهها به مشاهد از اختصاصات شیعه یا ...؟
یکی از اشکالات مخالفین به مذهب تشیع، منتقل کردن اجساد میت از جایی به جای دیگر است، لذا در این باره چنان جار و جنجال به راه انداخته اند و تیرهای طعنه و کنایه و تهمت را به طرف تشیع پرتاب کرده و از هر سو به شیعه می تازند که گمان کردهاند که این مسئله فقط از اختصاصات شیعه است و این در حالی است که به جایگاه احکام و مصادر و منابع فتاوای خود کاملاً غافلند. این مغرضین و مخالفین ظاهراً بر ایشان مخفی مانده که بزرگان وپیشوایان چهار مذهب اصلی اهل سنت در این مطلب با شیعه موافقند به این که انتقال میت برای هدفی صحیح به محلی غیر از جایی که در آن مرده است، قبل یا بعد از دفن جایز است.
مثلاً در مذهب فقهی مالکیان وارد شده است که: انتقال میت قبل و بعد از دفن به مکانی دیگر با سه شرط جایز است، ا- در حال نقل متلاشی نشود، 2-مورد هتک حرمت واقع نگردد، 3-انتقال میت برای مصلحتی باشد، مثلاً ترس از این باشد که آب دریا قبرش را فرا گیرد... و اگر یکی از این سه شرط نباشد انتقال حرام است.[1] و یا در فقه حنبلی ها وارد شده است که: انتقال میت از محلی به محل دور از آنجا اشکال ندارد به شرط اینکه این انتقال، غرض صحیحی داشته باشد، مثلاً به بقعه شریفی منتقل شود... به شرط اینکه از تغییر بوی جنازه درامان باشیم و در این حکم فرقی میان قبل از دفن و یا بعد از آن وجود ندارد.[2] و یا در فقه مذهب شافعیها وارد شده است که انتقال میت به شهری دیگر برای دفن حرام است و گفته شده که مکروه است مگر این که این انتقال به نزدیکی مکه یا مدینه یا بیت المقدس یا قبر فرد صالحی باشد...[3] و یا در فقه مذهب حنفیان وارد شده است که: مستحب است میت در همان شهری که مرده است دفن شود، و انتقال او از شهری به شهر دیگر، قبل از دفن اگر از تغییر بوی جنازه درامان باشیم اشکالی ندارد، اما بعد از دفن خارج کردن او از قبر حرام است مگر اینکه زمین غصبی باشد و...[4]
این نظرات پیشوایان اهل سنت بود، لذا طعن و اشکال تراشی نسبت به مذهب شیعه با این دیدگاه اصلاً راه ندارد و مردود است. و از طرف دیگر این کار انتقال در شریعت های گذشته جایز بود و بزرگان دیگر اهل سنت نمونه هایی را در کتب خود آورده اند که از باب مثال به چند مورد آن متذکر می شویم:
مثلاً آدم ابوالبشر در مکه وفات کرد و در غار ابوقبیس دفن شد، سپس حضرت نوح تابوت او را در کشتی گذاشت و چون از کشتی خارج شدند، او را در بیت المقدس دفن کرد.[5] در روایات شیعه آمده است که او را در نجف که در عراق است دفن کرده اند. یعقوب هم در مصر وفات کرد و در شام دفن شد.[6] حضرت موسی جنازهی یوسف پیامبر را بعد از این که در مصر دفن شده بود را به فلسطین که محل دفن پدرانش بود منتقل کرد.[7] یوسف جنازه ی پدرش را از مصر منتقل کرد و او را نزد اهلش در حبرون در غاری که برای آن خانواده مهیا شده بود دفن کرد.[8] امام حسن و امام حسین(علیهماالسلام) بدن پدرشان حضرت علی(علیه السلام) را از کوفه به نجف اشرف منتقل کردند و البته این قبل از دفن آن حضرت بود. البته در کتاب دلائل النبوه آمده است که اولین کسی که از قبری به قبر دیگر منتقل شد علی بن ابیطالب بود که در روز جمعه 19 رمضان ضربت خورد و دو روز بعد از دنیا رفت و فرزندش امام حسن بر او نماز گزارد و در دارالاماره کوفه دفن شد و قبرش مخفی شد و بعداً به محلی که نجف گفته می شود منتقل شد و هارون الرشید خلیفه ی عباسی آن را ظاهر کرد و بنایی در آنجا روی قبرش ساخت...[9] و چه زیبا خداوند در قرآن می فرماید: «مِنْهُم مَّن قَصَصْنَا عَلَيْكَ وَمِنْهُم مَّن لَّمْ نَقْصُصْ عَلَيْكَ[غافر/78] سرگذشت گروهی از آنان را برای تو بازگفته و گروهی را برای تو بازگو نکردیم».
پینوشت:
[1]. الفقه علی مذاهب الاربعه، جزیری، داراحیاء التراث العربی، بیروت، لبنان، (1406ه)، ج1 ص537.
[2]. همان،ج1 ص422.
[3]. المنهاج، محیی الدین نووی شافعی، داراحیاء التراث العربی، بیروت، لبنان، (1377ه)، ج1 ص365.
[4]. الفقه علی مذاهب الاربعه، جزیری، داراحیاء التراث العربی، بیروت، لبنان، ج1 ص161.
[5]. تاریخ طبری، طبری، دارالتراث العربی، بیروت، لبنان، (1387ه)، ج1 161.
[6]. حاشیه، ابی الاخلاص الحنفی، دارالفکر، بیروت، لبنان، ج1 ص168.(چاپ در سراج المنیر).
[7]. شرح الشمائل، مناوی مصری، دارالمعرفه، بیروت، لبنان، ج2 ص208. (چاپ در حاشیه شرح الشمائل قاری).
[8]. تاریخ الامم و الملوک، طبری، دارالتراث العربی، بیروت، لبنان، ج1 ص330.
[9]. محاضره الاوائل... ، سکتواری، المطبعه العامره الشرقیه، قاهره، مصر، (1311ه)، ص155.
افزودن نظر جدید