پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ اهل سنت همیشه در مقابل تفکرات ابن تیمیه ایستاده است. نظریه‌پرداز اندیشه سلفی‌گری که شخص اول این جریان است، می‌گوید: «تقلید کردن از مذاهب چهارگانه اهل سنّت، حرام و مخالف قرآن است.»[1] او نحله‌های دیگر مانند گرایش‌های کلامی اشعری و ماتریدی را نیز مورد نقد، رد و ابطال قرار می‌دهد. «اشاعره و ماتریدیه از اهل سنّت نیستند.»[2]
این روند در بین وهابیت، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین جریانات سلفی نیز بروز و ظهور دارد،[3] و حتی اعتقاد و التزام عملی به آن را مقدمه کفر بر می‌شمرد،[4] و آن را ساخته شده حاکمان برای توجیه عمل‌کرد خود می‌دانند. مقبل الوادعی می‌نویسد: «در کتاب خدا و سنت رسول‌الله (صلی الله علیه و آله و سلم) اثری به نام مذهب وجود ندارد، که دلالت کند فرد مسلمان باید به مذهب معینی از مذاهب ملتزم باشند.»[5]
این نگاه، خود از دلایل مهم مخالفت اهل سنت با وهابیت و سلفی‌گری است که در طول تاریخ این جریان، موارد بسیاری از آن دیده شده است. برخی از بزرگان اهل سنت، ابن تیمیه را فردى بدعت‌گذار معرفی کرده‌اند؛ سُبکی اشعری شافعی می‌نویسد: «ابن تيميه بدعت‌هایی در اصول عقايد ايجاد كرد و اركان و پايه‌هاى اسلام را خراب كرد، این‌ها همه بعد از آن بود که او خود را زير پوشش تبعیت از كتاب و سنت پنهان کرد و اظهار کرد كه به سوى حق دعوت و به بهشت هدايت مى‌كند. ولى از تبعیت سرباز زد و به بدعت‌گويى پرداخت. او با مخالفت با اجماع از جماعت مسلمين جدا شد.»[6]
این‌گونه است که باید وهابیت را جریانی بر خلافت اهل سنت دانست، نه جریانی برای اعتلای اهل سنت.

پی‌نوشت:

[1]. تقی الدین أحمد ابن‌تیمیه، مجموع الفتاوی، ج20، ص10، دارالهدی، سعودی، ریاض، 1412.
[2]. به نقل از سایت «پایگاه تخصصی نقد وهابیت» تحت عنوان «اختلاف وهابیت و اهل‌سنت در چه مسائل است»
[3]. مقبل وادعی، اجابة السائل علی اهم المسائل، ص317، جواب استفتاء 116، سعودی، بی‌تا.
[4]. تقی الدین أحمد ابن تیمیة، الفتاوی الکبری، ج2، ص449، سعودی، دانشگاه مدینه، بی‌تا.
[5]. مقبل وادعی، اجابة السائل علی اهم المسائل، ص317، جواب استفتاء 116، همان.
[6]. عبد الکافی، الدرة المضیة فی الرد علی ابن تیمیة، ص2، بی‌تا، بی‌نا.