پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ فاجعه دردناک منا، باعث جریحه‌دار شدن قلب میلیون‌ها مسلمان شد. قتل هزاران نفر از مسلمانان، ناکارآمدی مدیریت حج سعودی‌ را نمایان کرد.[1] مسلمانان دنیا مشاهده کردند که به چه راحتی، جان پر بهای عده‌ای از حاجیان، زیر دست و پا له شد و سعودی‌های وهابی، فقط نظاره‌گر بودند.
با این حال در تحلیل ریشه‌یابی فاجعه منا و کشف عوامل به وقوع پیوستن این حادثه، می‌توان گفت: وهابی‌های سعودی به مسلمانان دنیا با چشم تکفیر می‌نگرند و قتل ایشان را واجب می‌دانند. در این حادثه، افراد زیادی از کشورهای مختلف اسلامی کشته شدند. آن‌چه مورد توجه است، تعداد کشته‌های کشورهای ایران و نیجریه (به عنوان سومین کشور شیعه جهان)[2] است.[3] احتمال دارد علت کثرت کشته شدگان از این دو کشور از ریشه دشمنی وهابیت با شیعه نشات می‌گیرد. دشمنی وهابیت با شیعه بسیار واضح و روشن است و حکم به تکفیر شیعه از هندسه فکری آنان است. ابن‌تیمیه، نظریه پرداز وهابیت در این‌باره می‌گوید: «عده‌ای از یاران ما تصریح دارند که روافض(شیعیان) کافر هستند چرا که به همه صحابه پیامبر فحش می‌دهند».[4] اما دشمنی وهابیت تنها در خصومت ایشان با شیعه خلاصه نمی‌شود؛ چرا که آنان با مسلمانان دیگر گروه‌ها نیز دشمنی کرده‌اند. به عنوان مثال ابن‌تیمیه درباره برادران شافعی می‌نویسد: «هر کسی بگوید من در فقه، شافعی ولی از نظر اعتقادی، اشعری هستم؛ این‌ها ممکن نیست و ضد هم هستند، بلکه این باعث ارتداد می‌شود».[5]
وهابیت، نه تنها مسلمانان را تکفیر می‌کنند، بلکه هر کسی که مانع حکومت آنها شود، مرتد خوانده شده و دستور به قتل آن می‌دهند؛ اگرچه خودشان، به وجود آورنده آن گروه و اشخاص باشند. به عنوان مثال، "عبدالعزیز بن عبدالرحمن آل سعود" در سال 1330 قمری "اخوان" را بنا نهاد. اخوان گروهی بود که عبدالعزیز در جهت یکپارچه‌سازی سرزمین عربستان از آنان بهره برد و به وسیله ایشان، خون بسیاری از مسلمانان را ریخت.[6] اما عبدالعزیز زمانی که گروه اخوان را در مقابل حکومت خود یافت، با این بهانه که اخوانیان از آرمان‌های اسلامی دور شدند، همه ایشان را تار و مار کرد.
به عبارتی دیگر باید گفت: حکومت آل سعود با خودخواهی و به دست آوردن پول و ثروت پایه‌ریزی شد که در این راستا از ریخت خون دیگر مسلمانان ابایی ندارد. در این‌باره آلوسی می‌نویسد: «زمانی که محمد بن سعود،‌ مصالح دینی و دنیوی محمد بن عبدالوهاب را محقق کرد به وی گفت: من با دو شرط با تو هستم؛ اول این‌که اگر تو به قدرت رسیدی ما را رها نکنی؛ دوما باید مانع دریافت خراج از شهروندان درعیه نشوی. محمد بن عبدالوهاب این دو شرط را پذیرفت و محمد بن سعود با او دست بیعت داد».[7] چه بسا با همین نگرش بتوان فاجعه منا را در قالب عمدی بودن تفسیر کرد.[8] به هر حال، این واقعه دردی بر قلب جهان اسلام وارد آورد که تنها با سقوط عاملان آن تسکین می‌یابد.

پی‌نوشت‌ها:
[1]. اسامی 366 زائر مفقود منتشر شد.
[2]. نیجریه سومین کشور شیعه جهان.
[3]. آمار تکان دهنده وزارت بهداشت عربستان از جان‌باختگان فاجعه منا
[4]. ابن‌تیمیه، الصارم المسلول علی شاتم الرسول، محقق: محمد عبدالحمید، عربستان، انتشارات الحرس الوطنی السعودی، بی‌تا؛ ص570.
[5]. مجموع الفتاوی، محقق: عبدالرحمن قاسم، مدینه، انتشارات مجمع الملک فهد لطباعه، 1416ق. ج4، ص177.
[6]. مجموعه مقالات کنگره جهانی جریان‌های افراطی؛ قم، انتشارات دار الاعلام، چاپ اول، 1393ش، ج7، ص93.
[7]. آلوسی، محمود، تاریخ نجد، قاهره، مکتبه مدلولی، بی‌تا؛ ص110.
[8]. هشت دلیل در اثبات تعمدی بودن فاجعه منا