پايگاه جامع فرق،‌ اديان و مذاهب_ در اینکه فرقه‌های صوفیه دارای انحرافاتی هستند، شکی نیست. اما انحرافات برخی از ایشان بیشتر و برخی دیگر کمتر است. در میان انحرافاتی که برای ایشان بیان شده است، غلو در مقام قطب است. ایشان برای قطب خود مقامی خاص قائل هستند که باید در جای خود به آن پرداخته شود.
برخی از فرق صوفیه مقام قطب را تا آنجا بالا می‌برند که حتی برای او سجده می‌کنند و حال‌آنکه در دین مبین اسلام سجده بر غیر خداوند حرام است. بنابر تصاویر و فیلم‌هایی که از جانب سایت‌های صوفیه منتشر شده، عده ای از صوفیه در مقام بزرگداشت قطب خود حاضر شدند به وی سجده نمایند و این در حالی است که دین اسلام شدیداً از این موارد نهی کرده است. در کتاب قاموس قرآن درباره سجده چین آمده است: «سجود در لغت به معنی تذلّل، خضوع و اظهار فروتنی است. راغب گويد «السجود اصله التطامن و التّذلل.» طبرسی فرموده: «سجود در لغت خضوع و تذلّل است و در شرع عبارت است از گذاشتن پیشانی بر زمین». صحاح و قاموس نیز اصل آن را خضوع گفته‌اند. در شریعت اسلام سجده بر غیر خدا حرام است و آن گذاشتن اعضاء هفتگانه (پیشانی، کف دست‌ها، زانوها و سرانگشتان بزرگ دو پا) بر زمین است و اهمّ آنها گذاشتن پیشانی است.»[1]
در آیه ای از قرآن در این مورد چنین می‌خوانیم: «وأنّ المساجد لله فلا تدعُوا مع الله أحدا [سوره جن/18] و سجده‌گاه‌ها برای خداست، پس هیچ‌کس را با خداوند مخوانید.» و در آیه ای دیگر خداوند اینگونه به نهی از سجده به غیر خداوند اشاره می‌کنند: «لَا تَسْجُدُوا لِلشَّمْسِ وَلَا لِلْقَمَرِ وَاسْجُدُوا لِلَّهِ الَّذِی خَلَقَهُنَّ إِن کُنتُمْ إِیَّاهُ تَعْبُدُونَ [فصلت/37] نه برای خورشید سجده کنید و نه برای ماه و اگر تنها او را می‌پرستید آن خدایی را سجده کنید که آن‌ها را خلق کرده است.»
در روایات اسلامی هم به حرمت سجده بر غیر خداوند نیز اشارات فراوانی شده است. از آن جمله اينکه روزی پیامبر (صلی الله علیه و آله) در جمع یاران خویش نشسته بودند. شتری پیش آمد و در مقابل آن حضرت سرش را بر زمین نهاد. برخی از اصحاب گفتند: اگر ما را نیز اجازه فرمایی، هم چون این شتر در برابرت سجده کنیم. پیامبر فرمود: «روا نیست که برای کسی جز خداوند سجده کرد. پیامبرتان را گرامی دارید و حق خاندانش را بشناسید».[2] و در حدیثی دیگر فرمود: «لا تتخذوا قبری قبلة ولا مسجداً (وثناً) فانّ الله لعن الذین اتخذوا قبور انبیائهم مساجد.[3] مرقد مرا، قبله و سجده‌گاه خود قرار ندهید. زیرا خداوند کسانی را که مرقد پیامبران شان را سجده‌گاه خویش قراردادند، لعنت کرده است.»
امام صادق (علیه السلام) آدابی را برای زیارت سید الشهدا (علیه السلام) به صفوان آموزش می‌دهد. پس از سلام و یادکرد مصیبت آن حضرت، زائر، دو رکعت نماز زیارت می‌گزارد. سپس برای آن‌که کسی گمان نکند که این نماز و رکوع و سجود را برای امام حسین (علیه السلام) انجام داده، باید بگوید: «اللهمّ انّی صلّیت و رکعت و سجدت لک، وحدک لاشریک لک، لانّ الصلوة والرکوع والسّجود لا تکون الاّ لک.[4] خداوندا، من برای تو نماز و رکوع و سجده گزاردم، تنها تو که شریکی نداری. زیرا نماز و رکوع و سجده تنها برای توست.»
آیت‌الله خویی، در مقام یک فقیه می‌نگارد: «یحرم السجود لغیر الله فإنّه غایة الخضوع فیختص به من هو غایة الکبریاء والعظمه ویدلّ علیه من الکتاب ـ لا تسجدوا للشمس ولا للقمر ـ فإنّ مناط المنع هو المخلوقیة فیعمّ ما سواه.[5] سجده برای غیر خدا حرام است. زیرا سجده نهایت فروتنی است. پس باید ویژه نهایت برتری و ملکوت باشد. آیه «بر خورشید و ماه سجده نکنید» بر این مطلب دلالت دارد. در این آیه ملاک حرمت سجده بر مهر و ماه، مخلوق بودن آن دو است. پس سجده در برابر هر مخلوقی حرام خواهد بود.»
ولی باوجود تاکیدهای فراوان آیات و روایات و آموزه‌های دینی، بازهم این قوم به انحراف کشیده شده، سر در دامان خود فروبرده و همچنان به رأی خود عمل می‌کنند و این درحالی است که ایشان به‌ظاهر معتقد هستند که در احکام شریعت باید پیرو علما و مراجع بود، درحالی‌که این سخن شعاری گزاف بیش نیست و صوفیه همواره طبق آداب‌ورسوم خود پیروی می‌کنند.

پی‌نوشت:

[1]. قریشی سید علی اکبر، قاموس قرآن، دوره هفت جلدی، دار الکتب الاسلامیه، چاپ ششم، تهران، 1412 هجری قمری، ج ‌3، ص 225
[2]. علامه مجلسی، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، اسلامیه، تهران،ج 25،ص 262
[3]. همان،ج 80،ص 313
[4]. مفاتیح الجنان، زیارت هفتم مطلقه امام حسین (علیه السلام)
[5]. علامه مجلسی، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، اسلامیه، تهران، ج 25،ص 293

براي دانلود فيلم سجده بر قطب صوفيه گنابادي اينجا را کليک کنيد.