پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_  قرآن مجید می‌فرماید: « ایاک نعبد و ایاک نستعین » [ حمد 5 ] « او را می پرستیم و از او استعانت می جوییم »، بنابراین در خواست کمک از غیر خدا بر خلاف فرمان خداست که هر روز در نمازها آن را تکرار می کنیم؟

درخواست کمک از غیر خدا، دو صورت دارد:

الف) کمک‌خواهی از غیر خدا خواه انسان باشد، خواه عامل طبیعی، با اعتقاد به این که او در فعل و کمک رسانی خود، از خدا بی نیاز بوده و از موضع استقلال، انسان را یاری می‌کند، چنین کمک‌خواهی، جز ( شرک ) نام دیگری ندارد.

ب) استعانت از غیر خدا به قید این که این فرد، در کمک رسانی خود، از قدرت و نیروی خدا دادی بهره گرفته و انسان را یاری می‌کند، چنین کمک‌خواهی نه تنها مایۀ شرک نیست، بلکه عین توحید است.

این آیه از سوره حمد را که در شب و روز می‌خوانیم، استعانت را به خدا منحصر می‌کند، این در مقابل کار مشرکان است که از بت‌های خود، طلب استعانت کرده و آنها را در فعل و کار خود مستقل می‌پنداشتند و مسلما چنین چیزی شرک محسوب می‌شود ولی اگر  درخواست کمک از فردی از این قید پیراسته شد و او را موجودی غیر مستقل و کمک رسانی او را منوط به اذن الهی شمردیم، هرچند به صورت ظاهری کمک خواهی از غیرخداست ولی در واقع درخواست کمک از خدا است.

 قرآن در سورۀ حمد یادآور می‌شود که فقط از خدا استعانت بجوییم، ولی در موارد دیگر دستور می‌دهد، که ازغیر او نیز استعانت بجوییم مانند : « استعینوا بالصبر و الصّلاة » [ بقره 45 ] « از شکیبایی و نماز کمک بگیرید ».

مسلماً نماز و شکیبایی، فعل انسان است، و با انجام این دو فعل انسان قوی و نیرومند می شود.

 « و إن استنصروکم فی الدّین فعلیکم النّصر » [ انفال 72 ] « هرگاه ( مومنان غیر مهاجر در مکه در حفظ دین خود ) از شما یاری طلبند، بر شماست که آنها را یاری کنید ».

در واقع همۀ مسلمانان جهان، می‌دانند که نصرت واقعی از آن خداست، چنان که می‌فرماید: « و ما النصر الاّ من عند الله العزیز الحکیم » [ آل عمران 126 ] « پیروزی تنها از جانب خداوند توانای حکیم است ».

ولی در عین حال، در کلیه مسائل زندگی از یکدیگر کمک طلبیده و یکدیگر را کمک می‌کنند، و هرگز آن را با « و ایاک نستعین » منافی نمی‌دانند، و نکته در این است که هدف آیه، نقد کمک‌خواهی مشرکان است که از معبودهای خود کمک می‌طلبیدند، به تصور این که در افعال و اعمال خود، از خدا بی‌نیاز هستند. درخواست کمک از غیر خدا،  به معنی درخواست دعا از آنان است که در حق ما انجام دهند، بنابراین درخواست کمک از ارواح اولیای الهی در صورتی که شرایط لازم را داشته باشد، مستجاب و نتیجه بخش خواهد بود.[1]

پی‌نوشت:

[1]. راهنمای حقیقت آیت الله سبحانی، صفحات 159 - 162