به گزارش ایسنا شبکه خبری بی.بی.سی در گزارشی درباره پاپ فرانسیس نوشته است: از موقعی که کلیسای کاتولیک برای اولین بار فردی از آمریکای لاتین را به رهبری خود انتخاب کرد، بیش از یک ماه می‌گذرد و در همین مدت کوتاه رسانه‌های بین‌المللی با رگباری از داستان‌ها و تصاویر جالب توجه روبرو بوده‌اند.

پاپ فرانسیس صمیمی و خوش برخورد است. او پای زنان و مسلمانان را شسته و بوسیده، روی گچ دست و پای زائران مصدوم به‌رسم یادگاری امضا کرده، و حتی برای لغو اشتراک روزنامه‌اش، شخصا به روزنامه‌فروش قدیمی‌اش تلفن زده است.

اما شاید جالب‌ترین حرفش این باشد که گفته می‌خواهد ایجاد "کلیسایی فقیر برای فقرا" را در اولویت قرار دهد. همه اینها به‌مثابه هوای تازه‌ای است که در کلیسای کاتولیک دمیده می‌شود. برخی می‌گویند که دستگاه کهنه و متظاهر پاپ که به حکومت‌های سلطنتی قرون وسطی شباهت داشت، دیگر از بین رفته است.

اما در زیر پوست این تغییرات نگرانی‌هایی جدی وجود دارد که ممکن است خوزه ماریو برگوگلیو (پاپ جدید) را به دردسر بیندازد.

او زمانی رهبر یسوعیان (ژزوئیت‌ها) و کاردینال کلیسای کاتولیک آرژانتین بود. کمتر از ۲۴ ساعت بعد از آنکه دود سفید به نشانه انتخاب پاپ جدید از نمازخانه سیستین واتیکان به هوا بلند شد، اتهاماتی مطرح شد که مطابق آن، در سال‌های آغازین دیکتاتوری نظامی بی‌رحم آرژانتین (که بین سال‌های ۱۹۷۶ و ۱۹۸۳ بر این کشور حاکم بود)، پاپ فرانسیس مانع از بازداشت دو یسوعی دیگر نشد.

این دو نفر بعد از دستگیری، زندانی و شکنجه شدند. واتیکان به‌سرعت این ادعاها را تکذیب کرد. کشیشی که از این اتفاق جان بدر برده، پدر فرانسیسکو خالیکس نام دارد. او در بیانیه‌ای اعلام کرد که "با اتفاقات گذشته به صلح و آشتی رسیده است". البته حرف‌های او دوپهلو بود. شاید منظورش این بود که به او خیانت شده، ولی او پاپ را به‌خاطر خیانتش بخشیده است.

یک هفته بعد، او از صومعه دورافتاده‌اش در جنوب آلمان بیانیه سفت و سخت‌تری منتشر کرد و گفت "درست نیست که ادعا شود پدر برگوگلیو باعث دستگیری ما شده است". به این ترتیب هر گونه امکان اثبات تقصیر پاپ از بین رفت.

اما آیا تلاش‌های برگوگلیو برای برقراری عدالت در روزهای تاریک حکومت نظامیان با اقدامات اسکار رومرو، اسقف اعظم السالوادور، قابل مقایسه است؟

اسکار رومرو به‌شکلی آشتی‌ناپذیر از جوخه‌های مرگ دولت السالوادور و سرکوب فقرا انتقاد می‌کرد، و بالاخره هم در سال ۱۹۸۰ در حین انجام مراسم عشای ربانی به‌قتل رسید.

ایوان پترلا، مفسر امور مذهبی در اندیشکده فونداسیون پنسار (بنیاد اندیشه) در بوئنوس آیرس، می‌گوید: "برگوگلیو مثل رومرو نبود. افراد بسیار کمی شبیه رومرو بودند." اما اگر به‌خاطر مواضع شجاعانه رومرو، از ۱۰ به او نمره ۱۰ بدهیم، پاپ فعلی چه نمره‌ای می‌گیرد؟ پترلا می‌گوید: "به نظر من ۷.۵! هیچ سند و مدرکی برای ادعاهایی که علیه او مطرح می‌شوند، وجود ندارد."

اما ماجرای دیگری هم وجود دارد که باید به آن پاسخ داده شود. در ماجرای بسیار زهرآگین ناپدید شدن زنان باردار، این زنان در حالیکه در بازداشتگاه نگهداری می‌شدند، وضع حمل می‌کردند. بیشتر این مادران بعدا به‌قتل رسیدند و فرزندانشان به زوج‌های "شایسته‌ای" سپرده می‌شد که با نظامیان حاکم در ارتباط بودند. این مسأله هنوز هم کاملا داغ است و بسیاری از کسانی که در چنین شرایطی به‌دنیا آمده‌اند، حقایق تلخ گذشته‌شان را فهمیده‌اند.

صدها نفر دیگر هم هنوز از واقعیت خبر ندارند و در سرخوشی ناشی از بی‌اطلاعی از اصل و نسبشان زندگی می‌کنند. مادربزرگ‌های برخی از این افراد کارزاری به‌راه انداخته‌اند و اعلام کرده‌اند که بسیاری از کشیش‌ها و راهبه‌ها در آنچه روی داده دست داشته‌اند و حالا هم راحت و آزاد در جامعه زندگی می‌کنند. به نظر نمی‌رسد این مادربزرگ‌ها به هیچ وجه قصد رها کردن این موضوع را داشته باشند. در نگاه اول این مسأله نباید تهدیدی برای پاپ فرانسیس به‌حساب بیاید. او در سال ۲۰۱۰ در دادگاه حاضر شد و به این سوال که اولین بار چه زمانی از جدا کردن بچه‌ها از مادرانشان مطلع شده، جواب داد.

شبکه چهارم رادیو بی بی سی موفق شده فایل صوتی شهادت او در دادگاه را پیدا کند. او در دادگاه در ابتدا می‌گوید: "همین اواخر، حدود ۱۰ سال پیش." اما بعد از کمی مکث حرفش را تصحیح می‌کند و می‌گوید: "نه، فکر کنم تقریبا همزمان با محاکمه هیأت حاکمه نظامی بود." اما این یعنی اواسط دهه ۱۹۸۰.

اما استلا دلا کوادرا این حرف را قبول ندارد. او داستان یک مادر و بچه ناپدید شده را تعریف می‌کند که مو به تن انسان راست می‌کند. النا، خواهر استلا که پنج ماهه باردار بود، در فوریه ۱۹۷۷ دستگیر شد. دختر او، آنا، در ژوئیه همان سال در یک بازداشتگاه به‌دنیا آمد. روبرتو، پدر استلا، برای اینکه بفهمد چه بر سر دخترش آمده، از کشیش برگوگلیو کمک خواست. استلا نامه‌ای به تاریخ ۲۸ اکتبر ۱۹۷۷ را به من نشان داد که امضای برگوگلیو پای آن بود. او در آن زمان در یکی از استان‌های آرژانتین کشیش بود. برگوگلیو از طرف آقای دلا کوادرا به اسقف یکی از مناطق نامه نوشته بود. متن این نامه که استلا آن را به من نشان داد به این شرح است: "می‌خواهم به تو زحمت بدهم و آقای روبرتو لوییس دلا کوادرا را به تو معرفی کنم. من با او صحبت کرده ام . . . خودش ماجرا را برایت شرح خواهد داد."

استلا اصرار دارد که این نامه نشان می‌دهد پاپ در سال ۲۰۱۰ حقیقت را از دادگاه پنهان کرده، اما از متن نامه چنین چیزی بر نمی‌آید. در هیچ جای نامه صریحا از "بچه‌های گمشده" صحبت نشده، و فقط به طور کلی به موضوعی نگران‌کننده اشاره شده است. به علاوه، این نامه نشان می‌دهد که پاپ فرانسیس از نفوذ و موقعیتش برای برقراری ارتباط و کمک به حل مسأله استفاده کرده است. اما یک سال بعد از جلسه دادگاه در سال ۲۰۱۰، تحقیقات قضایی تازه‌ای انجام شد که این بار هدفش مشخصا "بچه‌های ناپدید شده" بود.

این بار وکلا در سوالاتشان مشخصا مورد دلا کوادرا را با کاردینال برگوگلیو مطرح کردند. بی بی سی رونوشتی از پاسخ‌های او را به دست آورده است. او در این جلسه به ۳۳ سوال جواب می‌دهد، و در جواب سوال شماره ۱۳ می‌گوید: "روبرتو دلا کوادرا به من گفت که دخترش ربوده شده است. به یاد ندارم که گفته باشد دخترش باردار بوده است." او در جواب سوال شماره ۱۹ هم می‌گوید که خبر تولد بچه در اسارت را سال‌ها بعد از طریق گزارش‌های رسانه‌ای شنیده است. همه این پاسخ‌ها ممکن است صحیح باشند، اما سوالات جدیدی را مطرح می‌کنند.

داستان‌های کودکان ناپدید شده در دوران حکومت نظامیان در آرژانتین چندان مخفی نگاه داشته نمی‌شد. استلا گزارش‌هایی مربوط به سال ۱۹۷۹ در مطبوعات فرانسوی، برزیلی و کانادایی را به من نشان داد که در آنها مفصلا به این رویه پرداخته شده بود. نشریه آرژانتینی و انگلیسی زبان بوئنوس آیرس هرالد هم گزارش‌هایی در این زمینه منتشر کرد که موجب خشم هیأت حاکمه نظامی کشور شد.

علاوه بر این، در آرشیوهای تلویزیونی تصاویری از مادران و مادربزرگ‌های مفقودین و کشته‌شدگان موجود است که آنها را در سال ۱۹۷۹ در حال راهپیمایی آرام نشان می‌دهد. این راهپیمایی‌ها در میدان پلازا دمایو درست در قلب بوئنوس آیرس برگزار شده، و شرکت‌کنندگان در آن عکس‌هایی از عزیزان ناپدید شده‌شان در دست داشته اند. آنها در مورد خانواده‌شان با خبرنگاران خارجی صحبت می‌کنند که البته در آن زمان کار شجاعانه‌ای به‌حساب می‌آمد.

حتی یک بار در دوره حکومت ژنرال گالتیری، نیروهای امنیتی برای بیرون کردن این زنان از میدان از گلوله‌های مشقی استفاده کردند.

جامعه یسوعی‌ها نهادی جهانی است و در سراسر دنیا حدود ۲۰ هزار کشیش دارد. خبر این اعتراضات در استان‌های مختلف پخش شد، و در نتیجه اگر پدر برگوگلیو - آنطور که در دادگاه شهادت داده - تا سال ۱۹۸۵ از آن خبر نداشته، معنایش این است که کاملا در عزلت و انزوا زندگی می‌کرده است.

برگوگلیو در سال ۱۹۹۸ اسقف اعظم بوئنوس آیرس شد، و با در اختیار گرفتن این سمت، در واقع رهبر کلیسای کاتولیک آرژانتین هم شد. او در سال ۲۰۰۱ به مرتبه کاردینالی ارتقا پیدا کرد.

ده سال بعد، در دادگاهی که در سال ۲۰۱۱ برای رسیدگی به پرونده‌های کودکان ناپدید شده تشکیل شد، از او پرسیده شد که آیا در آن زمان، و یا در حال حاضر، کلیسا هیچگونه تحقیقاتی در این زمینه انجام داده است؟ جواب مکتوب او به این سوال چنین بود: "اگر در دوران دیکتاتوری نظامی چنین نهادی در سلسله مراتب رهبری کلیسا وجود داشته هم من از آن بی‌اطلاعم. ممکن است که گروهی از اعضا و معتقدان غیر روحانی کلیسا چنین نهادی را ایجاد کرده باشند، یا در حال حاضر این کار را بکنند، اما من اطلاعی ندارم."

ما از پدر فدریکو لومباردی، سخنگوی مطبوعاتی پاپ، خواستیم درباره ماجرای خواهر استلا و خواهرزاده‌اش اظهار نظر کند. او در جواب گفت: "همانطور که می‌دانید، قضیه خانواده دلا کوادرا قبلا هم چند بار مطرح شده، و کاردینال برگوگلیو پاسخ مورد نظرش را به آن داده است. من چیزی برای اضافه کردن به آن جواب‌ها ندارم."

استلا در جریان "جنگ کثیف" پنج نفر از بستگانش را از دست داد و نهایتا مجبور شد از کشور فرار کند و پناهنده شود. او قصد رها کردن ماجرا را ندارد و می‌گوید: "ما از برگوگلیو خواسته‌ایم که بایگانی‌های کلیسا را باز کند تا بتوانیم بفهمیم واقعا چه اتفاقی افتاده است."