مسلما هر فرقه و آیینی بدست شخصی با غرض خاصی ساخته می شود و فرقه نعمت اللهیه از این امر مستثنی نیست.
موسس این طریقه شخصی بنام نعمت الله ملقب به نورالدین است که در سال 731 ه ق در حلب متولد شد(1). او مبادی علوم را از محضر شیخ رکن الدین فرا گرفت و علم بلاغت را از شیخ شمس الدین مکی آموخت. علم کلام را نزد سید جلال الدین خوارزمی قرائت کرد. اصول فقه را نزد قاضی عضد ایجی فرا گرفت و مبادی تصوف و عرفان را از مرشد بزرگ خود شیخ یافعی آموخت و پس از ریاضات وطی احوال و مقامات از او اجازه ارشاد یافت(2).
وی بعدها به ایران سفر کرد و مدتی در سمرقند و هرات به سر برد. در آخر عمر در ماهان کرمان رحل اقامت افکند و 25 سال در آن منطقه به ارشاد طالبان طریقت پرداخت و سرانجام در سال 834 ه ق پس از 103 سال زندگی در ماهان کرمان چشم از جهان فرو بست(3).
پس از مرگ شاه نعمت الله فرزند او به نام برهان الدین خلیل الله بنا بر وصیت پدر جانشین وی شد، تا اینکه علاءالدین احمد بهمنی (پادشاه هند) او را به هندوستان دعوت کرد. او نیز به این دعوت پاسخ مثبت داده و به سوی هندوستان حرکت کرد. پس از او جانشینان وی در هندوستان به نشر طریقه نعمت اللهیه همت گماشتند.
اما جانشینان شاه نعمت الله در هندوستان
برهان الدین شاه خلیل الله، شاه حبیب الدین محب الله، شاه کمال الدین عطیه الله، شاه خلیل الله دوم، شاه شمس الدین محمد، شاه حبیب الله محب الله دوم، شاه شمس الدین محمد دوم، شاه کمال الدین عطیه الله دوم، شاه شمس الدین محمد سوم،‌شیخ محمود دکنی، شمس الدین شاه دکنی و شاه علیرضا دکنی.
گفتنی است که از شاه نعمت الله تا شیخ محمود دکنی، قطبیت در این سلسله حالت وراثتی به خود گرفت و از خانواده شاه نعمت الله بیرون نرفت.
نکته دیگر این که شرح حال شاه خلیل الله دوم تا شیخ محمود دکنی، در هاله ای از ابهام فرو رفته است و احوال آنان تاکنون بر ارباب تراجم و رحال پوشیده مانده است(4).
..........................................
1-حمید فرزام تحقیق در احوال شاه نعمت الله ولی ص 28
2-همان ص 32
3-همان ص 174
4-سلطانی رهبران طریقت و عرفان ص 196