پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ « سیدمصطفی حسینی طباطبایی» ازجمله عناصر شاخص جریان سلفی‌گرای قرآنیون است که در سال 1314 شمسی به دنیا آمد. وی از دوستان و همفکران «حیدرعلی قلمداران»، «ابوالفضل برقعی» و «یوسف شعار» است. طباطبایی  از اساسی‌ترین آموزه‌های شیعی؛ ازجمله امامت دور شده است.

مصطفی طباطبایی علی‌رغم اینکه در تفسیر اکثر آیات قرآن، همانند مفسران وهابی، ظاهر آیات را مبنا قرار داده؛ اما در آیات مربوط به معجزات پیامبران، از ظاهر عدول کرده و نسبت فاعلیت این معجزات به پیامبران را مجازی دانسته و منکر ولایت تکوینی انبیا شده است. به عنوان مثال، در تفسیر آیه _:« أَنِّي أَخْلُقُ لَكُمْ مِنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ فَأَنْفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِ اللَّهِ»؛[1] «نشانه‌ای از طرف پروردگار شما، برایتان آورده‌ام؛ من از گِل، چیزی به شکل پرنده می‌سازم؛ سپس در آن می‌دمم و به فرمان خدا، پرنده‌ای می‌گردد» _می‌نویسد: «چهار بار آمدن عبارت بِاِذن الله در این آیه، بیانگرِ از جانب خدا نهاده‌ شدن معجزات به حضرت عیسی و ردّی بر ولایت تکوینی انبیا و اولیا است». [2]

در مقام نقد و پاسخ به این ادعای طباطبایی باید گفت که اذن خداوند آخرین جزء علت تامّه در تحقق هر فعلی است؛ لذا این امر بر همه افعال صادرشده از سوی موجودات تعلق می‌گیرد. بنابراین، انجام معجزه به‌صورت استقلالی در اختیار انبیاء نیست که هر زمان اراده کنند، تحقق یابد؛ لذا ولایت تکوینی انبیا  که همان تصرف در کَون است، در طول مشیت نافذه الهی است.

همچنین در برخی از آیاتِ بیانگر فعل معجزات، خداوند گاهی خود را منشأ صدور معرفی می‌کند و گاه صدور معجزه را مستقیماً به نبی نسبت می‌دهد. از جمله آیاتی که صراحت در وقوع معجزه با فاعلیت خداوند دارد، آیه فوق [نمل/10] است، اما آیاتی نیز وجود دارد که شخص نبی به اراده و اذن خداوند معجزه را انجام می‌دهد:

فرمان حضرت یوسف علیه‌السلام به برادران خود مبنی بر انداختن پیراهن وی بر صورت حضرت یعقوب علیه‌السلام و شفای نابینایی ایشان،[3] به جهت برخورداری از مقام ولایت تکوینی و خرق عادت در امور دنیوی است. اگر این معجزه فعل مستقیم خدا بود، دیگر ضرورتی نداشت به دستور حضرت یوسف علیه‌السلام عمل کنند و قرآن هم به این عمل اشاره نمی‌کرد و فقط به استجابت دعای ایشان اشاره می‌کرد.

همچنین آیه 12 سوره سبأ[4] دلالت دارد بر این که گروهی از جنّیان به اذن پروردگار، در حضور سلیمان علیه‌السلام به خدمت می‌پرداختند و آنچه می‌خواست براي او انجام می‌دادند. بنابراین، باید گفت: هیچ مانعى ندارد که معجزه از سوى خدا به دعا و درخواست پیامبر انجام شود و یا خداوند چنین قدرتى را به نفوس پیامبران دهد؛ زیرا هیچ کدام از این دو منافاتی با اصل توحید و استناد معجزات به خداوند ندارد.

پی‌نوشت:

[1]. سوره مبارکه نمل، آیه 10.
[2]. طباطبایی، مصطفی، بیان معانی در کلام ربانی، ج2، ص39.
[3]. « اذْهَبُوا بِقَمِيصِي هَذَا فَأَلْقُوهُ عَلَى وَجْهِ أَبِي يَأْتِ بَصِيرًا وَأْتُونِي بِأَهْلِكُمْ أَجْمَعِينَ»؛[یوسف/93]« این پیراهن مرا ببرید و بر صورت پدرم بیندازید، بینا می‌شود! و همه نزدیکان خود را نزد من بیاورید!»
[4]. « وَمِنَ الْجِنِّ مَنْ يَعْمَلُ بَيْنَ يَدَيْهِ بِإِذْنِ رَبِّهِ»؛[سبأ/12]« گروهی از جنّ پیش روی او به اذن پروردگارش کار می‌کردند».