پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ «شیخ محمود ذاکرزاده تولایی» معروف به «شیخ محمود حلبی» یکی از شاگردان «میرزا مهدی اصفهانی» [1] است که بهترین تقریر را بر دروس استاد خود نوشت و بعد از فوت استادش، مانند او راه اهانت به فلاسفه و عرفا را ادامه داد. حلبی، در یکی از جلسات درس خود می‌گوید: «فلسفه چیز مهمی نیست؛ بلکه اضر به حقایق وجدانی و دشمن بزرگ فلسفه و معارف الهی است». [2] وی در جای دیگری فلاسفه را منکر علمی خدای واقعی می‌داند و نسبت به عرفا گفته است خاک بر دهانشان و آتش بر زبانشان! [3]

شیخ محمود حلبی با هرگونه مباحث برهانی، فلسفی و عرفانی مخالفت می‌کرد و با روش‌شناسی معیّنی به کشف معرفت دینی می‌پرداخت؛ لذا دیدگاهی بسیار منفی نسبت به فلاسفه و عرفا داشت و با تندی از آنان یاد می‌کرد. علاوه بر سخنان مختلف شیخ محمود حلبی در این زمینه، خاطراتی نیز وجود دارد که مؤید این مطلب است.

به‌ عنوان مثال مرحوم آقای منتظری در یکی از خاطراتش می‌گوید:« یک زمانی در تهران به همراه مرحوم شهید مطهری رفته بودیم پای منبر آقای حاج شیخ محمود حلبی، ایشان روی منبر به مرحوم صدر المتالهین توهین کرد، پس از منبر ما با ایشان درگیر شدیم که این چه تعبیرهایی است که می‌کنید؟»[4] اما ماجرا به اینجا ختم نشد؛ زیرا شیخ محمود حلبی که سال‌ها بعد با هدف مبارزه با بهائیت، انجمن حجتیه را پایه‌ریزی کرد، این طرز تفکر(مخالفت یا فلاسفه و عرفا) را به شاگردانش منتقل کرد و با توجه‌ به حیات این تشکیلات تاکنون، این تفکر و شیوه تند نیز هم‌چنان درمیان طرفداران انجمن حجتیه وجود داشته و نسل به نسل منتقل می‌شود. 

این در حالی است که امامین انقلاب از جمله مقام معظم رهبری مدظله‌العالی در این باره می‌فرمایند: «باید آستانه تحمل را در حوزه بالا ببریم، خوب یکی مشرب فلسفی دارد، یکی مشرب عرفانی دارد، یکی مشرب فقاهتی دارد، ممکن است همدیگر را هم قبول نداشته باشند؛... مسئله تکفیر و رمی و این حرف‌ها را باید از حوزه دور ریخت.»[5] حضرت امام خمینی‌ رحمت‌الله نیز می‌فرمایند:« تردیدی ندارم اگر همین روند (حکم به حرمت فلسفه و اهانت به فلاسفه و عرفا) ادامه می‌یافت وضع روحانیت و حوزه‌ها وضع کلیساهای قرون‌ وسطی می‌شد که خداوند بر مسلمین و روحانیت منت نهاد و کیان و مجد واقعی حوزه‌ها را حفظ نمود.[6]

پی‌نوشت:
[1]. «میرزا مهدی اصفهانی» پایه‌گذار مکتب تفکیک و یک نگاه نقادانه‌ای نسبت به عرفا و فلاسفه داشت و بعضاً پار ا از یک اختلاف نظر علمی حوزوی فراتر گذاشته و عبارات تندی را نسبت به آنان به کار می‌برد.
[2]. اکبری آهنگر، رضا، مروری بر تاریخچه و تفکرات انجمن حجتیه، ص438، انتشارت سوره.
[3]. همان، 438.
[4]. همان، ص439.[5].بوستان ولایت، انتشارات علامه، ج3، ص36.
[5]. بیانات در دیدار جمعی از اساتید و فضلا و مبلّغان و پژوهشگران حوزه‌های علمیه کشور در تاریخ 8/09/1386.
[6]. خمینی، سید‌روح‌الله، صحیفه نور، ج21، ص279.