پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از توجیهاتی که پیروان و طرفداران جریان افراطی «قرآنیون» برای اثبات مدعای قرآن‌بسندگی خود ارائه می‌دهند این است که می‌گویند، میان رسول و نبی فرق است و ادعا می‌کنند که نبی شخص پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله است که در قرآن به اطاعت از او امر نشده است و کلمه «رسول» در آیه «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِی الْأَمْرِ مِنْكُمْ»؛[1] «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اطاعت کنید خدا را! و اطاعت کنید پیامبر خدا و اولو الأمر [اوصیای پیامبر] را!» کنایه از رسالت آسمانی نازل شده از سوی خداوند متعال (تورات شریف، انجیل شریف، قرآن کریم) است و اختصاص به رسول خاصی ندارد ...، اطاعت از رسول، یعنی اطاعت از رسالت الهی و رسالت الهی یعنی قرآن».[2]

در پاسخ به این توجیه پیروان و طرفداران جریان «قرآنیون» باید گفت که این توجیه که مقصود از «الرسول» رسالت آسمانی باشد، خلاف لغت و فهم عرف است؛ زیرا واژه «رسول» در لغت، به ‌معنای فرستاده و پیام‌آور است؛ چنانکه راغب می‌‌نویسد: «بر شخصی که رسالت را تحمل می‌کند نیز رسول گفته می‌شود؛ رسول و رُسُل بر انبیا و ملائکه اطلاق می‌شود و بر کسی که برای انجام کاری فرستاده شده باشد، نیز رسول گفته می‌شود».[2] بنابراین باید گفت که کلمه «رسول» به معنای فرستاده است و به معنی رسالت نیست.

همچنین دقت در آیاتی که واژه «الرسول» در آنها به کار رفته است، نشان می‌دهد که واژه «الرسول» نمی‌تواند به معنای رسالت آسمانی باشد؛ چون در آیات قرآن، همیشه اطاعت از رسول، بعد از اطاعت از خداوند آمده است.

و از آنجایی که اطاعت از رسالت آسمانی، عین اطاعت از خداوند است، این بخش از آیه «اطیعوا الله»، خود بیانگر معنای اطاعت از رسالت آسمانی نیز هست و چه لزومی دارد که با تأکید و (تکرار فعل اطیعوا)، مجدداً مسئله اطاعت از آن بیان شود؛ لذا تکرار فعل «اطیعوا»، خود دلیل روشنی است که مراد خداوند از واژه «الرسول»، غیر از  رسالت آسمانی است.

بنابراین، اطاعت از رسول، یک معنا و اطاعت خداى سبحان، معنايى ديگر دارد و این باعث شده است كه كلمه «اطیعوا» در آيه تكرار شود؛ چون اگر اطاعت خدا و رسول، تنها در احكامى واجب مى‌بود كه به وسيله وحى بيان شده، كافى بود بفرمايد: «اطيعوا اللّه و الرسول و اولى الامر منكم»، ولى چنين نكرد و كلمه «اطیعوا» را دوباره آورد تا بفهماند که اطاعت خدا، يك نحوه اطاعت است و اطاعت رسول، يك نحوه ديگر است.[4]

پی‌نوشت:
[1]. سوره مبارکه نساء، آیه 59.
[2]. انیس محمّد صالح، مفهوم الرسول فی القرآن و نیز مقاله «النبی لایجسد الاسلام فکیف یا للمسلمین». عین عبارت «هی کنایه عن الرساله السماویه المُنزَله من عند الله جل جلاله (التوراه الکریم، الإنجیل الکریم، القرآن الکریم) ولیست محدده برسول محدد بعینه… (وَاتَّبَعْنَا الرَّسُولَ) هی کنایه عن إتباع الرساله السماویه (وَاتَّبَعْنَا لرَّسُولَ = وَاتَّبَعْنَا الرَّساله السماویه) من عندالله جل جلاله… (مَّنْ یُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ اللّهَ = من یطع الرساله السماویه فقد أطاع الله)… إن الأدیان الأرضیه الوضعیه المذهبیه الملکیه (السُنیه والشیعیه) هی أدیان وضعیه باطله غیر شرعیه قامت أساساً علی العدوان والحرب علی‌الله ورسوله (الرسالات السماویه)».
[3]. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات راغب، ص353.
[4]. سایت آیت‌الله مکارم شیرازی، «وجه تکرار کلمه (اطیعوا) در آیه شریفه 59 سوره نساء».