پایگاه جامع فرق، ادیان_ سید ابوالفضل برقعی یکی از چهره‌های شاخص جریان انحرافی و افراطی قرآنیون است که بسیاری از ضروریات شیعه و چه بسا اهل‌سنت را انکار کرده و با نسبت دادن اتهاماتی به شیعیان سعی در تخریب اعتقادات شیعه دارد.

به عنوان نمونه برقعی در یکی از آثارش بعد از ارائه  آیاتی از جمله آیه:« أَمَّنْ يَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ وَمَنْ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ أَإِلَهٌ مَعَ اللَّهِ قُلْ هَاتُوا بُرْهَانَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ»؛[1]« یا کسی که آفرینش را آغاز کرد، سپس آن را تجدید می‌کند، و کسی که شما را از آسمان و زمین روزی می‌دهد؛ آیا معبودی با خداست؟! بگو: دلیلتان را بیاورید اگر راست می‌گویید!» می‌نویسد:«در این آیات روشن است که مشرکین خدای مدبر آسمان و زمین را قبول داشتند، ولی موجودات ناقص دیگری را نیز با چنین خدائی مؤثر می‌دانستند و یا شفیع و واسطه قرار می‌دادند؛ چنان‌که در زمان ما نیز همین افکار و با چنین خدائی شریک قائل‌شدن کم و بیش در میان بعضی از مسلمین بجا مانده، بلکه بعضی از موجوداتی را مانند أوصیاء و نیکان را از خدا مهربان‌تر و دلسوزتر می‌دانند و شب و روز به خیالاتی متوسل‌اند.»[2] برقعی سعی دارد با ارائه این برداشت، مسئله توسل که مورد تائید شیعه و بسیاری از بزرگان اهل سنت هست را انکار کند.

نقد و پاسخ:

خداوند متعال در این آیات خطاب به مشرکین که بت‌ها را عبادت می‌کردند می‌فرماید: آیا معبودان شما بهترند یا کسی که آفرینش را آغاز کرد و سپس آن را اعاده می‌کند»؟!«أَمَّنْ یَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ یُعِیدُهُ» «و کسی که (در میان این آغاز و انجام) شما را از آسمان و زمین روزی می‌دهد» (وَ مَنْ یَرْزُقُکُمْ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ). آیا با وجود خدای یکتا خدایی هست؟ (أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ).

پس روشن می‌شود مراد خداوند در این آیات زیر سوال بردن عبادت مشرکین است که بت‌های گوناگون را عبادت می‌کردند اما مسئله توسل یک مسئله جدای از عبادت است؛ زیرا معنای عبادت نهایت ذلت و خضوع، در برابر كسى است كه اعتقاد به الوهیت او داشته باشیم و یا او را فاعل استقلالى و غیر وابسته بدانیم. بنابراین، عبادت دو ركن دارد: نهایت ذلت و خضوع - اعتقاد به الوهیت یا فاعلیت استقلالی.

اما توسّل و حاجت خواستن از اولیاى الهى، تمسّک به رابطه‏ هاى فیض الهى و اسبابى است كه فاعل بودن آنان وابسته به قدرت و اراده خداوند است. بر همین اساس، مسلمانانی که برای رفع حوائج خود، به اشخاص صالح توسل می‌جویند را نمی‌توان، غرق در عبادت غیرالله تلقی کرد؛ چرا که قائل به الوهیت و ربوبیت احدی غیر از خدای متعال نیستند. هم‌چنین باید توجه داشت مشروعیت اموری هم‌چون توسل را می‌توان به‌واسطه روایات متعددی اثبات کرد. چنان‌که پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در تشییع پیکر حضرت فاطمه بنت اسد سلام‌الله‌علیها، این‌گونه دعا فرمودند: «اغْفِرْ لِأُمِّي فَاطِمَةَ بِنْتِ أَسَدٍ، ولَقِّنْهَا حُجَّتَها، وَوَسِّعْ عَلَيْهَا مُدْخَلَهَا، بِحَقِّ نَبِيِّكَ وَالْأَنْبِيَاءِ  الَّذِينَ مِنْ قَبْلِي فَإِنَّكَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ.[3] خدايا! مادرم فاطمه بنت اسد را بيامرز و حجتش را به او تلقين کن و قبرش را براي او وسيع کن، به حق من که رسولت هستم و به حق انبيائی که قبل از من بودند، همانا تو ارحم الراحمين هستی.»

پی‌نوشت

[1]. سوره مبارکه نمل، آیه 64.
[2]. برقعی، سید ابوالفضل، تابشی از قرآن، ج3، ص547.
[3]. طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر الطبرانی، ج24، ص351، قاهره، مکتبه ابن تیمیه، چاپ اول.