پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ امامت، یکی از مهم‌ترین مباحث اعتقادی است. مدعیان دروغین، به شیوه‌های مختلفی از آن سوءاستفاده کرده و مدعی مقام امامت شده‌اند. ازاین‌رو، اهل‌بیت علیهم‌السلام برای حفظ شیعیان از دام مدعیان دروغین، معیارهایی را برای امام معصوم علیهم‌السلام مشخص کرده‌اند که می‌توان از آن معیارها، به قانون شناخت حجت الهی تعبیر کرد.

پیروان احمد اسماعیل بصری، همچون امام دروغین خویش، منکر بسیاری از معیارهای شناخت حجت الهی شده و اعتقاد به آنها را غلو می‌دانند: «نکته حائز اهمیت اینکه، این خصوصیات را ویژگیهای دائمی و همیشگیِ همراهِ معصوم می‌پندارند و می‌گویند امامتان این گونه شناخته می‌شود؛ یعنی نوعی معجزه دائمی؛ معصوم می‌آید و این موارد برایش عیان و آشکاراست!!! ... این شخصیت تخیلی با این اوصاف را، نه قرآن توصیف کرده و نه روایات متواتر آل محمد علیهم‌السلام ...»[1]

این کلام دربردارنده دو نکته است:

نکته اول این است که این خصوصیت همیشگی نبوده و در تمام جانشینان رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله وجود ندارد و نکته دیگر این است که این خصلت، در روایات متواتر ذکر نشده است.

در نقد نکات بیان شده توسط نویسنده این مقاله، باید گوشزد کرد که طبق تحقیقات محققین، روایات با مضمون قدرت تکلم بر تمام لغات توسط حجت الهی، متواتر بوده و به این خاطر یکی از محققین، درباره تواتر این گونه روایات می‌نویسند: «بطلان این مطالب آشکار است و علاوه بر اینکه روایات متواتر بر این امر و صفت برای حجت الهی تأکید دارند، بلکه بزرگانی مانند شیخ کلینی و صدوق و بنا بر گزارش شیخ مفید، متکلمانی مانند نوبختی نیز آن را پذیرفته‌اند و فردی آگاه از احادیث مانند علامه مجلسی نیز روایات را قطعی دانسته است».[2]

طبق حدیثی، ابوبصیر می‌گوید: «به أبوالحسن علیه‌السلام گفتم: قربانت، امام به چه دلیل شناخته می‌‏شود؟ در جواب فرمود: به چند خصلت: ... با مردم جهان به هر زبانی می‌‏تواند سخن کند و اهل هر زبانی می‌‏تواند با او بدون مترجم گفتگو کند. سپس فرمود: ای ابامحمد! من پیش از اینکه تو از جای خود برخیزی، یک نشانه‌‏ای به تو می‌‏نمایم. دیری نگذشت که مردی از اهل خراسان وارد مجلسِ ما شد و آن خراسانی به زبان عربی با آن حضرت سخن گفت؛ ولی أبوالحسن به فارسی جوابش داد، آن خراسانی گفت: قربانت، به خدا مانع من از اینکه به زبان فارسی با شما سخن گویم این بود که شما زبان فارسی را خوب ندانید. فرمود: سبحان‌الله! اگر من نتوانم جواب تو را بگویم، چه فضیلتی بر تو دارم؟ سپس به من فرمود: ای ابامحمد! به راستی سخن هیچ کس بر امام نهان نیست و نه گفتار پرنده و جانداران و نه هیچ زنده‏‌ای که روح دارد، هر که این خصال را ندارد، امام نیست».[3]

طبق عبارات آخر روایت، هر شخصی که قدرت بر تکلم به تمام لغات و زبان‌ها را نداشته باشد، باطل بودنش، روشن خواهد شد؛ این روایت خط بطلانی بر ادعای نویسنده مقاله‌ای است که تکلم به لغات را برای حجت الهی لازم نمی‌داند.

ازآنجا که احمد اسماعیل بصری، قدرت بر تکلم به تمام زبان‌ها و لغت‌ها را نداشته، با انکار روایات متواتر، تلاش کرده که منکر این قاعده شود که یکی از راه‌های شناخت حجت الهی، قدرت بر تکلم به تمام زبان‌ها و لغت‌ها است و به این خاطر معتقد است که حجت الهی دارای چنین خصوصیتی نیست و پیروانش اعتقاد به چنین امری را غلو می‌دانند.

پی‌نوشت:
[1]. گذری منصفانه بر عقاید غلوآمیز دربارۀ معصومین (ع)، نوردخت مهدوی، کانال هفته‌نامه زمان ظهور، ۱۴ دی.
[2]. شهبازیان، محمد، ره افسانه، مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قم، هفتم زمستان ۱۳۹۶ ش، ص۲۹۸.
[3]. کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، الکافی، دارالحدیث، قم، اول، ق ۱۴۲۹، ج۱، ص۷۱۲.