پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ «سید ابوالفضل برقعی» یکی از بزرگان جریان قرآن‌ بسندگی است که شیعیان را به‌خاطر توسل به ائمه، مشرک می‌خواند و ادعا می‌کند که خدای تعالی، کسانی را که در حال دعا، غیر او را فرا می‌خوانند، مشرک شمرده است. برقعی بعد از ذکر آیاتی از جمله این آیه: «إِنَّ الَّذِینَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ عِبَادٌ أَمْثَالُکُمْ فَادْعُوهُمْ فَلْیَسْتَجِیبُوا لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ»؛[1] «آنهایی را که غیر از خدا می‌خوانید (و پرستش می‌کنید)، بندگانی همچون خود شما هستند؛ آنها را بخوانید و اگر راست می‌گویید، باید به شما پاسخ دهند (و تقاضایتان را برآورند)!» می‌نویسد: خلاصه آنکه دین امام و مأموم و دین پیغمبر و امت، باید مثل هم باشد. ائمه و اولیا، هر قدر نزد خدا مقام داشته باشند، غیر از خدا کسی را به دعا نمی‌خوانده‌اند، پیروان ایشان نیز باید مانند آنان، غیر از خدا کسی را به دعا نخوانند و به خدا شرک نورزند؛ زیرا تمام انبیا و ائمه خود مخلوق بوده و با مرگشان از دنیا بی‌خبر هستند و از حشرونشر خود نیز آگاهی ندارند. انبیا و رسولان خدا، به دلیل آیه‌های قرآن، پس از مرگ، از دنیا خبر ندارند.[2]

نقد و پاسخ:

برقعی برای بریدن ارتباط مسلمین از پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله و پیشوایان بزرگ از طریق توسل و شفاعت طلبیدن، به آیه 194 سوره اعراف استناد کرده و هرگونه توسل به ارواح پیامبران و امامان را نفی می‌کند و آن را مخالف توحید می‌شمارد! در حالی که یک نگاه ساده به آیات قبل و بعد از این آیه،[3] برای درک این حقیقت کافی است که منظور از خداوند در این آیه، بت‌ها هستند؛ زیرا در همه اینها سخن از بت‌ها در میان است، سخن از سنگ و چوب‌هایی است که مشرکان آنها را شریک خدا می‌پنداشتند و برای آنها قدرتی در برابر قدرت خدا قائل بودند. بنابراین باید گفت که این آیه شریفه، مربوط به بحث توسل به ائمه علیهم‌السلام و حاجت خواستن از آنها نیست؛ زیرا به قرینه آیات قبل، مراد از «الذین تدعون من دون الله» جمادات و بت‌های سنگی هستند.

با توجه و تتبع در مفهوم یکایک قیدهایی که در این آیه آمده است، مانند قید «من دون الله»، این نکته روشن می‌شود که هرگونه توجه و یاری خواستن از موجودی «مستقل» از خداوند، حرام و ناتمام خواهد بود؛ در حالی که شیعیان در توسل خود به اهل‌بیت علیهم‌السلام و اولیاء الهی، هیچ گاه آنان را مستقل در برآورده‌ کردن حاجات خود نمی‌دانند و در ذهن خود، این مطلب را می‌دانند که خواسته آنان به خاطر قرب و نزدیکی کسی که به او متوسل شده‌اند به خداوند، به استجابت نزدیک‌تر است؛ زیرا خداوند خود آنها را وسیله تقرب به خود قرار داده است «وابتغوا الیه الوسیله»[4] مفسران شیعه در ذیل این آیه شریفه آورده‌اند که مراد از وسیله در اینجا، اهل‌بیت علیهم‌السلام هستند[5] و اگر امامان معصوم حاجتی را برآورده می‌کنند یا مریضی را شفا می‌دهند، به اذن خدا انجام می‌دهند؛ همان‌طور که در آیات شریفه قرآن، در مورد حضرت عیسی آمده که به اذن خدا مریضان را شفا می‌داد و مردگان را زنده می‌کرد.

پی‌نوشت:
[1]. سوره اعراف، آیه 194.
[2]. برقعی ، سید ابوالفضل، خرافات وفور در زیارات قبور، ص 60.
[3]. «أَیُشْرِکُونَ مَا لَا یَخْلُقُ شَیْئًا وَهُمْ یُخْلَقُونَ»؛[اعراف/191] «آیا این چیزهایی را که هیچ موجود را خلق نتوانند کرد و خود مخلوق (خدا) هستند شریک خدا قرار می‌دهند؟»
[4]. سوره مائده، آیه 35.
[5]. قرائتی، محسن، تفسیر نمونه، ج2، ص288، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، 1383 ش، چاپ یازدهم.