پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یوگا یکی از مکاتب هندوئیسم است. آموزه‌ها و مبانی یوگا کاملاً انحرافی است و هر کسی کوچک‌ترین تأمل و تفکری انجام دهد، خواهد دید برخی از مهم‌ترین و کلیدی‌ترین آموزه‌های یوگا، مخالف شرع و عقل است. آسیب‌های جسمی و روحی در یوگا، فراوان است و افراد زیادی دچار این آسیب‌ها شده‌اند. مقالات و پژوهش‌های علمی زیادی در این مورد انجام گرفته و این آسیب‌ها را در مجلات و ژورنال‌های علمی منتشر کرده‌اند.

توجه به توصیف‌های مروجان یوگا از آموزه‌هایشان، خودش بزرگ‌ترین نقد است؛ به عنوان نمونه گفته شده که کندالینی، نیرویی به معنای مار خفته نامیده شده است. زمانی که این مار درون انسان، بیدار و فعال شود، این مار بر یوگاکار مسلط می‌شود. «پتنجلی» عنوان می‌کند این نیرو و حالات از سوی خدایان است. پتنجلی بیان می‌کند: «زمانی که خدایان دعوتت می‌کنند، جایی برای تکبر و دلبستگی وجود ندارد؛ زیرا امکان احیای چیزهای نامطلوب وجود خواهد داشت».[1] در این بیان پتنجلی اولین کسی که یوگا را مدوّن کرد، تصریح می‌کند در یوگا، خدایانی وجود دارند و همچنین احتمال خطر در این اعمال وجود دارد.

یوگا، زمینه‌سازی برای بیداری یا برانگیختن مار آتشین است که با خاموش شدن چراغ آگاهی، بیدار می‌شود. صدالبته این کاری خطرناک بوده و همیشه اساتید یوگا نسبت به خطرات یوگا هشدار داده‌اند.[2] سؤالی که پیش می‌آید این است که چرا پرتوجویان (دانش‌آموزان یوگا) به این مسائل توجه نمی‌کنند؟ در جواب باید عرض کرد که مروجان یوگا سعی می‌کنند کارآموزان یوگا را از مسائل استدلالی و عقلی دور نگه دارند.

«ساراسواتی ساتیاناندا» یکی از اساتید مطرح یوگا که شخصیتی برجسته و جهانی است، در مقدمه شرح یوگاسوتره، تمثیلی مطرح می‌کند و به این سؤال که «چرا پرتوجویان به هشدارها در مورد آسیب‌های یوگا توجه نمی‌کنند؟» پاسخ می‌دهد: «روزی دو نفر در حضور یک استاد یوگا، مشغول بحث درباره یوگا شدند، استاد، ساکت گفت‌وگوی آن دو را تماشا می‌کرد. در میانه بحث، گاوی چاق با سر افتاده وارد شد و کنار آن دو نشست و پس از دقایقی گوش‌ کردن به بحث‌ها، گاو آهسته و آرام از جای خود برخاست و رفت. مناسب‌ترین کلمه بر زبان گاو جاری شده بود، او دانسته یا ندانسته گفت که «یوگاسوترۀ پتنجلی» برای بحث‌های روشنفکرانه، تفکّر و تعمق نوشته نشده است، بلکه برای افزایش و توسعه سطح آگاهی و کشف امکانات ذهن و عبور از سطوح عادی آن، نوشته شده است».[3]

ساراسواتی ساتیاناندا بیان می‌کند که مهم‌ترین روش برای فراگیری یوگا، همین روش گاوی است. اگر استدلال، تفکر و قضاوت، با قوه عاقله را به کار ببریم، یوگا به نتیجه نخواهد رسید و تسخیر‌شدگی انجام نخواهد شد. برای شناخت انحرافات یک مکتب، کافی است متوجه شویم که عقلانیت و قوه عاقله در آن جایگاهی ندارند. همین آموزه نشان از انحراف است.

پی‌نوشت:
[1]. پتنجلی، یوگه سوتره، فصل ۳، بند ۵۲.
[2]. سوامی‌ نیرانجان‌ آناندا ساراسواتی‌، جلال‌ مبارکه‌ای‌ موسوی‌ نسب‌، و ساناز فرهت‌، گنجینه‌ اسرار یوگا: تمرینات‌ تانتریک‌ برای‌ پاکسازی‌ جسم‌، روان‌، روح‌، (تهران‌، فردوس‌، ۱۳۸۰)، ص۳۸.
[3]. ساراسواتی ساتیاناندا، یوگا سوتره‌های پتنجلی، ترجمه سید جلال‌الدین موسوی نسب (آناندا جیوتی)، ص۲۲، تهران، انتشارات فراروان، ۱۳۸۰.

محمد جواد نصیری