پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ افراط‌ و تفریط همواره در هر اندیشه، آیین و مذهبی وجود داشته و در هر دوره، برخی پیروان آیین‌ها، ادیان و مذاهب مختلف، دچار آن بوده‌اند. مذهب تشیع نیز از این آسیب مصون نمانده و در طول تاریخ خود، برخی از آموزه‌های شیعی با این مسئله روبرو بوده است؛ جریان‌های افراطی‌ در شیعه، در طول تاریخ افت‌ و خیز داشته و در دوره معاصر نیز با سیاست‌های خصمانه و توطئه‌های استکباری دشمنان اسلام، به‌ویژه انگلیس، در قالب‌های مختلف در دنیای اسلام، بروز داشته است. البته اهل‌سنت نیز دچار این افراطی‌گری هستند. وهابیت در حجاز از میان اهل‌سنت رشد می‌کند و بهائیت در جامعه شیعه ایران ایجاد می‌شود که ثمره سیاست‌های خصمانه و نتیجه نفوذ دشمنان اسلام و به‌ ویژه انگلیس است.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تمرکز بر فرقه‌گرایی در تشیع و ایجاد تفرقه در میان شیعیان، نمود بیشتری داشته است. نمونه بارز آن، جریان تشیع انگلیسی است. جریانی که با پشتیبانی همه‌جانبه مالی، رسانه‌ای و اطلاعاتی انگلستان حمایت و ترویج می‌شود و با تفرقه‌افکنی و خشونت، شیعه را در برابر دیگر فرق و مذاهب اسلامی قرار می‌دهد؛ این جریان، با تندروی و خشونت در برخورد با اهل‌سنت و حتی در برابر شخصیت‌های شیعه، در مسیر تحقق خواسته‌های دشمنان اسلام و شیعه قدم بر می‌دارد. درعین‌حال، با جهاد و شهادت میانه‌ای ندارند و هیچ گاه مردم را به مبارزه با داعش و مخالفت با اشغال‌گری اسرائیل تشویق نکرده، بلکه با انقلاب اسلامی نیز مخالفت می‌کند.

جریان افراطی تشیع لندنی بر طبل تفرقه کوبیده و با برجسته‌کردن مشکلات و اختلاف‌ها، مدعی تشیع ناب هستند؛ در حالی که سیره و سنت اهل‌بیت علیهم‌السلام، سراسر تلاش و توصیه بر تعامل و وحدت امت اسلام و محبت و عطوفت به برادران دینی و شدت و غلظت به کفار و دشمنان است. در میان روایات متعدد که درباره ویژگی‌های شیعه، از امامان معصوم علیهم‌السلام نقل شده، روایات نقل شده از امام صادق علیه‌السلام جایگاه شاخص و برجسته‌ای دارند. بخش عظیمی از این روایات، ناظر به ویژگی‌های رفتاری شیعه است و در واقع ائمه طاهرین علیهم‌السلام به دنبال تبیین و ترسیم چهره مطلوبی از شیعیان بوده است که به یک نمونه از این روایات اشاره می‌شود:

امام صادق علیه‌السلام در تبین ملازمه بین محبت به اهل‌بیت علیهم‌السلام و انجام اعمال نیک و صالح می‌فرمایند: «از اینکه کاری کنید که در برابر منافقان، مایه سرزنش ما شوید، به‌شدت بپرهیزید؛ زیرا مردم، پدر را به‌خاطر اعمال بد فرزندش ملامت می‌کنند. سعی کنید مایه زینت و آبروی ما باشید، نه عیب ما. در مراکز آنها (اهل‌تسنن) نماز بگزارید و از بیمارانشان عیادت کنید و در مراسم تشییع‌ جنازه آنها حاضر شوید و در هر کار خیر پیش‌قدم شوید (و در این راه، در صورت لزوم به‌خاطر جلب محبت و اتحاد، اختلاف خود را کتمان کنید)».[1]

روایاتی از این‌ دست که بر رفتار و آداب معاشرت تمرکز دارند، به‌صراحت بر مواسات و برادری و رعایت علایق اسلامی و تعامل با اهل‌سنت تأکید دارند. این رفتار نه در خفا و پنهان، بلکه آشکارا و در عرصه‌های عمومی و اجتماعی، همچون نماز جماعت، تشییع‌ جنازه و عیادت از بیماران و کارهای خیر عمومی توصیه شده است.

پی‌نوشت:
[1]. کلینی، محمد یعقوب، الکافی، ج2، ص219.