پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ مفتی‌های وهابی ادعا می‌کنند، آیه 55 سوره مبارکه نور در مورد خلفای اهل سنت نازل شده است. آنان معتقدند خدای رحمان با توجه به شایستگی‌های خلفای اهل سنت، آنان را خلفای صالح می‌داند و این آیه شریفه در شأن مقام و منزلت آنان نازل شده است. خدای رحمان در قرآن می‌فرماید: «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَلَیمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضَى لَهُمْ وَلَیبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا یعْبُدُونَنِی لَا یشْرِكُونَ بِی شَیئًا وَمَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذَلِكَ فَأُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ [نور/55] خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده‌اند وعده می‌دهد که قطعاً آنان را حکمران روی زمین خواهد کرد، همان گونه که به پیشینیان آنها خلافت روی زمین را بخشید و دین و آیینی را که برای آنان پسندیده، پابرجا و ریشه‌دار خواهد ساخت و ترسشان را به امنیّت و آرامش مبدّل می‌کند، آنچنان که تنها مرا می‌پرستند و چیزی را شریک من نخواهند ساخت و کسانی که پس از آن کافر شوند، آنها فاسقانند.»
وهابیون معتقدند در این آیه شریفه، خلفای اهل سنت نیز مانند گذشتگان، حکمرانان روی زمین خواهند بود. در نتیجه همانند گذشتگان، خلفای اهل سنت نیز حکمرانان روی زمین هستند.

در پاسخ به این ادعا، چند نکته بیان می‌شود:
نکته اول:
بنا بر روایت صحیح در کتاب بخاری، عایشه معتقد است که به غیر از آیه افک، هیچ آیه‌ای از قرآن کریم در مورد ابوبکر و خاندانش نازل نشده است. با بیان این مطلب چگونه وهابیون بر خلاف نظر عایشه و صحیح‌ترین کتاب حدیثی خود ادعای نزول آیه در مورد ابوبکر و بقیه خلفا را دارند؟! بخاری در کتاب خود به نقل از عایشه می‌نویسد: «در مورد ما آیه‌ای از قرآن نازل نشده است.»[1]
با بیان این روایت، مشخص می‌شود که ادعای نزول آیه شریفه در شأن خلفای اهل سنت ازجمله ابوبکر باطل است.

نکته دوم:
استخلاف مورد نظر در آیه شریفه، خطاب عمومی است و مورد خطاب آیه شریفه، خلفای اهل سنت محسوب نمی‌شوند. شوکانی مفسر مشهور اهل سنت در کتاب خود می‌نویسد: «معنای استخلاف در زمین به این معنا است که ما آنان را حاکمان زمین قرار خواهیم داد تا همان گونه که پادشاهان و سلاطین در آنچه حکومتشان بود تصرف می‌کردند آنان نیز تصرف کنند و کسانی که استخلاف را مخصوص به خلفای چهارگانه یا به مهاجران دانسته‌اند و مقصود از زمین را هم در آیه زمین مکه دانسته‌اند سخنی دور از حقیقت گفته‌اند؛ چون لفظ استخلاف عام است و شامل همه مؤمنان می‌شود، نه آنکه خاص باشد و بگوییم در امم پیشین هم به گروه خاصی مانند بنی‌اسرائیل و یا امت خاصی اختصاص داشته است.»[2]
شوکانی با بیان این سخن، بطلان ادعای وهابیون را اثبات می‌کند.

پی‌نوشت:
[1]. بخاری، صحیح بخاری، دار طوق النجاة، چاپ اول، ج6، ص133. «فَقَالَتْ عَائِشَةُ مِنْ وَرَاءِ الحِجَابِ: مَا أَنْزَلَ اللَّهُ فِینَا شَیئًا مِنَ القُرْآنِ.»
[2]. شوكانی، فتح القدیر، چاپ اول، دار ابن كثیر، دار الكلم الطیب - دمشق، بیروت، ج4، ص55. «وَمَعْنَى لَیسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ: ... الْفَوْقِیةِ عَلَى الْبِنَاءِ لِلْفَاعِلِ.» جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.

محمدجواد مهریار